شناخت نظام‌مند عوامل ریسک‌مدار حوادث رانندگی در سیاست جنایی

امروزه نگرش ریسک‌مدار به‌دلیل عطف توجه به مقدمات و مراحل قبل از وقوع جرایم جایگاه قابل توجهی در میان سیاست‌گذاران جنایی پیدا کرده است. این مهم درباره جرایم و تخلفات حادثه‌ساز رانندگی، با توجه به وضعیت‌های پیش‌جنایی منتهی به وقوع آنها، در مقررات فراملی و گزارش‌های جدید سازمان بهداشت جهانی با موضوع ایمنی حمل‌ونقل، منعکس و معیاری برای تبیین و قانون‌گذاری جامع در این راستا است. این تحقیق درصدد پاسخ به این سوال اساسی است که عوامل موثر ریسک‌مدار بر تدوین سیاست جنایی درخصوص حوادث رانندگی کدام است؟ پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی، از لحاظ روش اجرا، توصیفی اسنادی بوده و جمع‌آوری اطلاعات در آن از طریق بررسی اسنادی و فیش‌برداری از منابع کتابخانه‌ای و مدارک پژوهشی فارسی و انگلیسی صورت گرفته است. به‌نظر می‌رسد که عمده مصادیق عوامل ریسک‌مدار به رفتارهای خودخواهانه بسیاری از رانندگان مرتبط است که سیاست جنایی ایران پاسخ‌های قانونی موثری در جهت کاهش ریسک این رفتارها از قبیل الزام به شرکت مجدد در آزمون‌های رانندگی صلاحیت بخش و دوره‌های آموزشی حقوق و تکالیف رانندگان اتخاذ نکرده است. باوجود این‌که قانون رسیدگی به جرایم و تخلفات رانندگی به برخی از یافته‌های ریسک‌مدار توجه کرده ولیکن بیشتر تمرکز آن پس از وقوع حوادث رانندگی است و در واقع به‌جای اتخاذ رویکرد پیش‌جنایی و توجه به الزامات و تدابیر پیش‌گیرانه، دارای رویکردی پساجنایی و واکنشی بوده و عوامل ریسک‌مدار موثر بر حوادث رانندگی در این قانون مغفول مانده است؛ لذا پیشنهاد می‌شود که سیاست جنایی تقنینی در این‌خصوص به‌صورت مدون و با تاکید بر عوامل ریسک‌مدار اصلاح شود.