وضعیت قوانین تبلیغات تلویزیونی برای کودکان در ایران

در بسیاری از کشورها، ازجمله ایران، آیین‌نامه‌ها و قوانینی معرفی می‌شوند که تا حد امکان از کودکان در برابر آثار نامطلوب محتواهای رسانه‌ای محافظت می‌کنند. از‌این‌رو، پژوهش حاضر بر قوانینی متمرکز شده است که در خصوص محتوا و پخش تبلیغات تلویزیونی برای کودکان در ایران تصویب شده‌اند. هدف از انجام این پژوهش، شناخت قوانین تبلیغات در برنامه‌های تلویزیونی کودکان 6 تا 12 سال و تحلیل وضعیت حقوق مخاطب کودک در تلویزیون ایران است. برای نیل به این هدف، از روش اسنادی و کتابخانه‌ای به‌منظور شناخت قوانین تبلیغات در برنامه‌های تلویزیونی کودکان استفاده شده و برای تحلیل وضعیت قوانین محدودکننده تبلیغات در برنامه‌های تلویزیون، با 15 نفر از متخصصان حوزه‌ کودک و رسانه، مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته انجام گرفته است و برای تحلیل داده‌ها‌ نیز از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که متولیان امر به مسائلی مانند حقوق مخاطب کودک، استانداردسازیِ تبلیغات برای کودکان و قوانین محدودکننده‌ ناظر بر پخش تبلیغات و تولید محتوا برای کودکان و نوجوانان پرداخته‌اند. نکته‌ اینجاست که این دسته اصول و قواعد یا قوانین و مقررات، به دو دسته تقسیم می‌شوند: متونی که مانند قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ضامن اجرایی دارند و به‌طور مختصر و کل‌نگرانه به مسئله‌ حقوق کودک پرداخته‌‌اند و متونی که در مقایسه با سایر کشورها، در حد قابل‌قبولی به بحث قوانین محدودکننده‌ تبلیغات در برنامه‌های مختصِّ کودکان و حقوق مخاطبان کودک و خردسال پرداخته‌اند اما از ضمانت اجرایی برخوردار نیستند.

A Study on TV Advertising Laws for Children in Iran

In many countries, including Iran, regulations and laws are determined to protect children from harmful effects of media content. The present study focuses on the laws that have been passed regarding the content and distribution of television advertisements for children in Iran. The purpose of this study is to identify the rules of advertising in television programs for children aged 6 to 12 and to analyze the status of children’s rights on Iranian television. Documentary and library methods were used for this research. Semistructured interviews were conducted with 15 experts in the field of children and media to analyze the status of restrictions on advertising in television programs, and content analysis was used to analyze the data. The findings showed that those in charge have addressed issues such as the rights of the child audience, the standardization of advertising for children, and restrictive laws governing the distribution of advertisements and the production of content for children and adolescents. These rules and regulations are classified into two categories: Texts that have an executive guarantor and deal briefly and comprehensively with the issue of children’s rights, such as the Constitution of the Islamic Republic of Iran, and texts that reasonably discuss laws restricting advertising in childrenspecific programs and the rights of children and young audiences, but unlike in other countries, are not enforceable.