بررسی سواد خبری در میان دانش‌آموزان دبیرستانی شهر تهران

یکی از موضوعات مهم در زمینه سواد رسانه‌ای، تهیه شاخص‌های معتبر برای سنجش میزان سواد مخاطبان است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی و آزمون شاخص‌های سواد رسانه‌ای خبری (نیاز‌شناختی، منبع شخصی مخاطب و ساختارهای دانشی) مبتنی بر الگوی شناختی جیمز پاتر بوده‌ است. به همین منظور، ابتدا به سنجش سواد رسانه‌ای خبری دانش‌آموزان و رابطه میان متغیرهای مورد بررسی پرداخته ‌شده‌ است. جامعه آماری از دانش‌آموزان پایه یازدهم شهر تهران (سال تحصیلی 9897) تشکیل ‌شده‌ است که تعداد 466 نفر از آنان به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده‌اند. پرسشنامه پژوهش از مطالعه مکسل، اشلی و کرافت، اقتباس و پس‌ از انجام پیش‌آزمون و تعدیل و بومی‌سازی، اجرا شده است. تحلیل خوشه‌ای نشان داد که الگوی پاتر برای ارزیابی سواد رسانه‌ای خبری دانش‌آموزان شهر تهران، از اعتبار لازم برخوردار است. همچنین سواد رسانه‌ای خبری اغلب پاسخگویان در حد متوسط قرار دارد. تحلیل مولفه‌های سواد رسانه‌ای خبری نیز نشان داد که «نیاز‌شناختی» بیشترین نقش را در تعیین سطح سواد رسانه‌ای خبری مخاطبان ایفا می‌کند. از میان مولفه‌های فرعی مورد بررسی (شک نسبت به رسانه‌ها، انگیزه درونی مصرف خبر، اطلاع از جهان واقعیت)، دو مولفه اخیر، با سواد رسانه‌ای خبری رابطه دارند. همچنین میان انگیزه درونی مصرف خبر و نیازشناختی رابطه برقرار است، اما میان جنسیت و سواد رسانه‌ای خبری رابطه‌ای دیده نمی‌شود.

A Study on News Media Among High School Students in Tehran

One of the important issues in the field of media literacy is the provision of credible indicators to measure audience literacy. The purpose of this study is to examine news media literacy indicators ("need for cognition", "personal locus", and "knowledge structures") based on James Potter’s cognitive model. It then measures students’ media literacy and examines the relationship between the variables studied. The statistical population of the study consisted of junior students in Tehran (20182019 academic year). The number of 466 sample were selected by multistage cluster sampling method. The research questionnaire was adapted from the study of Maksl, Ashley and Craft and conducted after pretest and adjustment. Cluster analysis showed that the Potter model is valid for evaluating the students’ media literacy in Tehran. Also, media literacy of most respondents was moderate. Analysis of the components of news media literacy showed that "need for cognition" has the most impact on determining the level of news media literacy of the audience. of the subcomponents examined ("skepticism", "intrinsic motivation", "reality"), there is a significant relationship between the two latter components and news media literacy. There is also a relationship between "intrinsic motivation" and "need for cognition", but there is no relationship between gender and news media literacy.