بازنمایی هویت در مستندهای تلویزیونی: رویکردی مبتنی بر تحلیل گفتمان در دو مستند اشرف و هویدا

پژوهش حاضر درصدد تحلیل گفتمان بازنمایی هویت در مستندهای پخش شده سیما («اشرف» و «هویدا») است. جهت تحلیل مسئله از رویکرد نظری برساخت‌گرایی، بازنمایی و تحلیل گفتمان و روش پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف استفاده شده است. نتایج حاصل از یافته‌ها نشان داد که مولفه‌های قدرت، ثروت، شهوت، شجاعت، اشرافی‌گری، وفاداری به شاه، عقده، عاری از عشق بودن و اختلاف با زنان دربار، سازنده هویت اشرف هستند و سه مولفه ثروت، قدرت و شهوت مثلث شخصیت اشرف را تشکیل می دهند. همچنین مولفه‌های هویت هویدا نیز شامل بهایی بودن، فساد، غیر ملی و امریکایی بودن، تدارکاتچی بودن و دوگانگی شخصیت بوده است. نتایج نشان می دهد که برخی از این دال ها، در تقابل و برخی دیگر سازگار با کلان گفتمان ضد‌پهلوی هستند. در نهایت این دو مستند در برخی مولفه‌ها از انسجام موضعی برخوردار نیستند و روایت‌های متناقضی ارائه می‌دهند که به انسجام کلی متن آسیب می‌زند. مقایسه این دو مستند حاکی از برخی تناقض‌ها در بازنمایی هویت کارگزاران گفتمانی مشترک است.

Representation of Identities in TV Documentaries: A Discourse Analytical Approach to Documentaries Related to Ashraf and Hoveyda

This study aims to conduct discourse analysis of the representation of identities in documentaries broadcast by IRIB. It focuses on two important documentaries: Ashraf and Hoveyda. The theoretical approach rests on constructivism, representation, and discourse analysis and the method is Fairclough’s Critical Discourse Analysis. The results indicate that Ashraf’s identity is represented by power, wealth, lust, courage, aristocracy, loyalty to the Shah, psychological complexes, being devoid of love, and conflict with other court women. Power, wealth, and lust are the most important ones. Also, the Hoveyda’s identity is represented by Bahaism, corruption, nonchalance towards national sentiments and being proAmerican, and having logistician and dual personality. Some of these signifiers are in contrast with antiPahlavi macrodiscourse and some are compatible with it. Finally, in these two documentaries, there is no topical cohesion, which leads to contradictory narratives. Comparing these two documentary shows reveals that they share some contradictions in representing the identities of discursive agents.