بررسی پراکندگی و فعالیت فصلی کنه های سخت (خانواده ایگزودیده) صیدشده از نشخوارکنندگان اهلی در شهرستان فامنین استان همدان

سابقه و هدف: کنه های سخت یکی از مهم ترین اکتوپارازیت های اجباری خون خوار مهره داران، متعلق به رده عنکبوتیان می باشند که در انتقال عوامل بیماری زایی از قبیل آربو ویروس ها، باکتری ها و انگل ها به انسان و حیوانات در ایران و سراسر دنیا نقش دارند. به همین منظور این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین انتشار و پراکندگی کنه های سخت در یک منطقه، به منظور پایش برنامه کنترل آن ها و در نتیجه پیشگیری از بیماری ها انجام گردید.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی نمونه برداری از نقاط مختلف بدن دام و در چهارفصل از چهار جهت جغرافیایی وپنج روستای شهرستان فامنین طی سال 95-1394 انجام گردید. کنه ها ابتدا با استفاده از محلول کلروفرم تحریک و سپس بوسیله پنس از دام های اهلی جدا شدند و با استفاده از کلید تشخیص معتبر اقدام به تشخیص نمونه ها در سطح جنس و گونه گردید.یافته ها: در این بررسی از 800 دام موردمطالعه شامل گاو، گوسفند و بز،150 مورد آلودگی مشاهده شد (7/18درصد). از274 کنه جمع آوری شده تعداد 259 کنه سخت شامل چهار جنس هیالوما، درماسنتور، ریپی سفالوس و همافیزالیس تشخیص داده شد. بیشترین تنوع گونه ای با چهار گونه مشتمل بر هیالوما اسکوپنس (هیالوما دتریتوم)، هیالوما آسیاتیکوم، هیالوما مارژیناتوم و هیالوما آناتولیکوم به جنس هیالوما تعلق داشت. جنس هیالوما با (74/73 درصد) بالاترین وفور بعدازآن جنس درماسنتور با (05/15درصد)، ریپی سفالوس (03/10درصد) و جنس همافیزالیس با (15/1 درصد) کم ترین وفور را داشته است.بیشترین وفور کنه ها با تعداد 152 عدد مربوط به فصل بهار بوده است.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه بیانگر حضور متنوعی از کنه های سخت در منطقه بود و بیشترین وفور آنها در فصل بهار مشاهده شد. با توجه به اهمیت این کنه ها در انتقال انواع بیماری ها به انسان ونشخوارکنندگان اهلی، مسئولین بهداشتی و سازمان های ذی ربط باید اقدامات بهداشتی مناسب جهت کنترل و مبارزه با این انگل های خارجی را به عمل آورند.