ارزیابی شاخص های رادیومورفومتریک تصاویر پانورامیک مندیبل جهت تعیین جنس و سن تقریبی افراد

مقدمه: ارزیابی شاخص های رادیومورفومتریک فک پایین علاوه بر کمک در تحقیقات پزشکی قانونی می تواند در تشخیص ناهنجاری های رشدی، تغییرات مربوط به سن و ویژگی های خاص جنسیتی که برای برنامه ریزی درمان ضروری هستند، به دندانپزشکان کمک کند. این مطالعه، با هدف بررسی و ارزیابی شاخص های رادیومورفومتریک تصاویر پانورامیک استخوان مندیبل در تخمین جنس و سن تقریبی افراد انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی-مقطعی،180 کلیشه رادیوگرافی پانورامیک متعلق به 90 مرد و 90 زن با میانگین سنی 29.9±39.15 سال، موجود در بخش رادیولوژی دهان و فک و صورت دانشکده دندانپزشکی یزد بررسی شدند. اندازه‌گیری‌های خطی و زاویه‌ای بر روی تصاویر انجام شدند. داده ها در نرم افزار آماری ‌ spss17 وارد و با استفاده از آزمون‌های t-test، anova، رگرسیون خطی و لجستیک تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: جهت تخمین سن می توان از شاخصهای an(antegonial notch)،ga(gonial angle) ، prh (projective ramus height)، crh(coronoid ramus height) به ترتیب اهمیت، در مردان و از شاخصهای(coronoid ramus height) crh و lrb (lower ramus breadth) به ترتیب اهمیت، در زنان استفاده کرد. در تعیین جنس نیز می توان از شاخصهای an، prh، ch و crh به ترتیب اهمیت استفاده نمود. بر اساس معادله پیشگوئی، با فرمولی که بدست آمد 77.5% از مردان و 86.7% از زنان از نظر جنسیت، بطور صحیح طبقه بندی شدند و دقت کلی 82.1% بود. میانگین تمام پارامترها در مردان بیشتر از زنان بود.نتیجه ‏گیری: نتایج این مطالعه نشان داد می توان برای تشخیص جنس و تخمین سن در جمعیت ایرانی، از شاخص های مورفومتریک استخوان راموس فک پایین بر روی رادیوگرافی پانورامیک استفاده نمود. از این رو استفاده از شاخص های راموس مندیبل در تصاویر پانورامیک در دندانپزشکی قانونی پیشنهاد می شود.

evaluation of radiomorphometric indices of panoramic images of mandible to estimate gender and approximate age

background: the evaluation of radiomorphometric indices of the mandible can aid dentists not only in forensic investigations but also in diagnosing developmental abnormalities, age-related changes, and gender-specific characteristics that are crucial for treatment planning. this study aimed to evaluate radiomorphometric indices of mandibular bone on panoramic radiographs for estimating gender and approximate age.methods and materials: in this descriptive-cross-sectional study a total 180 panoramic radiographs were retrieved from the oral and maxillofacial radiology department of yazd dental school. seven different indices were measured: upper ramus breadth (urb), lower ramus breadth (lrb), condylar ramus height (ch), projective ramus height (prh), coronoid ramus height (crh), the gonial angle (ga) and antegonial notch (an). linear and angular measurements were performed on the images. data analysis was conducted using spss 17 with anova, t-tests, linear regression, and logistic regression.results: the panoramic radiographs were taken from 90 male and 90 female patients with a mean age 39.29 ±15.9 years. for age estimation in males, the most important indices were the an, ga, prh, and crh. in females, the crh and lrb were the most relevant indices. for gender determination, the an, prh, crh, and ch indices can be used in descending order of significance. using the prediction equation, gender determination accuracy was 77% for males, 86% for females, and 82% overall. mean values for all parameters were higher in males than females.conclusion: morphometric analysis of mandibular ramus indices on panoramic radiographs is a reliable method for gender determination and age estimation in the iranian population. these findings support the use of mandibular ramus indices in forensic dentistry for population-specific applications.