درمان بیش از حد در دندانپزشکی ایران؛ پژوهشی کیفی برای رسم نقشه مفهومی و تعیین مصادیق اصلی

مقدمه: درمان‌های بیش‌ازحد یا غیرضروری یکی از مهمترین جلوه‌های کاهش کارآیی در نظام سلامت به شمار می‌آیند که با تحمیل هزینه‌های غیرضروری به بیماران یا نظام سلامت می‌تواند آسیبهای فیزیکی و روانی را به دنبال داشته باشد. هدف از این مطالعه دستیابی به یک نقشه مفهومی در مورد درمان‌های غیرضروری و کشف و اولویت‌بندی مهمترین مصادیق درمان غیرضروری در دندانپزشکی امروز ایران است.مواد و روش ها: مطالعه حاضر پژوهشی کیفی بود که از طریق انجام مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 17 تن از اعضای هیات علمی دانشکده دندانپزشکی مشهد و برگزاری جلسه گروه اسمی (nominal group) انجام شد.یافته‌ها: این مطالعه به فهرستی شامل 14 مصداق درمان غیرضروری در دندانپزشکی امروز ایران منتج شد که بر اساس نتایج گروه اسمی، درمان‌های حاصل از تشخیص‌ افراطی ‌(overdiagnosis)، درمان‌های ترمیمی یا روکش در موارد غیرضروری، و نگهداری دندان غیرقابل نگهداری(hopeless)  مهمترین موارد آن شمرده شدند.نتیجه‌گیری: برای اقدامات آموزشی و سیاستگذارانه اثربخش در مورد درمان بیش از حد دستیابی به فهم مشترکی از این مفهوم ضروری است. پیشنهاد می‌شود سه حیطه حداقل درمان‌های ضروری، سطح بهینه درمان و سطح آرمانی درمان از هم تفکیک شده و درمان‌های دندانپزشکی بیش از حد در قلمروهای بالاتر از سطح بهینه یا آرمانی درمانی مورد پژوهش و بحث قرار گیرد.

overtreatment in dentistry in iran; a qualitative study for concept mapping and determination of its main manifestations

background: overtreatment or unnecessary treatment is one of the major reasons for inefficiency in health systems. it imposes unnecessary costs on the patients or the health systems and could result in physical and psychological harm. the present study aims at achieving a concept map of overtreatment and prioritizing its most important manifestations.materials & methods: this qualitative study was conducted by interviewing 17 professors at mashhad dental school and running a nominal group session.results: the study resulted in a list of 14 fields in which overtreatment occurs in dental practice in iran. according to the results of the nominal group, the most important cases on the list were treatments following overdiagnosis, unnecessary restorations or crowns, and saving hopeless teeth.conclusion: approximation to a common understanding of the overtreatment concept is needed for effective educational and policy interventions. it is suggested to distinguish between the least necessary treatments and optimum and ideal levels of treatment. overtreatment in dentistry could be discussed in areas higher than the optimum or ideal level of treatment.