توسیط و عدم‌توسیط قرآنیدر نگره معناشناختی و زیباشناختی علامه طباطبایی

بلاغیان سنتی ما همواره تاکید کرده‌اند که ترکیب‌ها و ساختارهای کلام بلیغ ارزش زیباشناختی و معناشناختی دارد. در متن قرآن کریم آرایش اجزای جمله با مهندسی خاصی صورت پذیرفته و ترکیب‌های زیبا و معناداری پدید آمده است. یکی از این آرایش‌های زیبا و معنادار آن است که جزیی از جمله در میان دو جز دیگر قرار گرفته است. یکی دیگر از این آرایش‌ها نیز آن است که در جایی که انتظار ذکر جزیی در بین دو جز دیگر داریم، این جز ذکر نشود. مفسران و معربان، این اسلوب‌ها را با «حذف» و «تقدیر» معنا کرده‌اند، اما علامه طباطبایی بر آن است که تقدیرگرایی، افزون بر آنکه بخشی از معنای آیه را پنهان می‌کند، زیبایی شگفت‌آور آیه را نیز از بین می‌برد. وی با نگاه ویژه‌ای که به این اسلوب دارد، آن را معنادار و پدیدآورنده زیبایی منحصربه‌فردی یافته است. قاعده‌انگاری این نگاه ویژه با مشکلاتی روبه‌رو است که در این مقاله آن اشکال‌ها بررسی و جایگاه تفسیری و ارزش زیبایی‌شناختی این نگاه به‌مثابه قاعده‌ای فراگیر اثبات شده است.