تاملاتی در گرایش تفسیر ادبی معاصر

مفسران با رویکردهای مختلف به تفسیر قرآن پرداخته‌اند و بدین سان گرایش‌های گوناگونی در تفسیر به ظهور رسیده است. یکی از گرایش‌های تفسیری در دوران معاصر، تفسیر ادبی است. این گرایش یکی از روشمندترین گرایش‌های تفسیری است و مولفه‌هایی نسبتاً شفاف دارد. در مقاله حاضر مهم‌ترین مولفه‌های این گرایش گزارش و نقد و بررسی شده است.مهم‌ترین مولفه‌های تفسیر ادبی معاصر عبارت‌اند از: ناکار آمدی تفسیر ترتیبی، استقصای همه آیات ناظر به موضوع و تفسیر آیات بر حسب ترتیب نزول، مترادف نبودن هیچ یک از واژه‌های مترادف‌نما، محدود کردن دلالت آیات به سیاق، بهره‌گیری از روان‌شناسی و جامعه‌شناسی.به نظر ما ناکارآمد دانستن تفسیر ترتیبی، محدود کردن دلالت آیات به سیاق و انکار وجود واژه‌های مترادف در قرآن ناتمام است. از سوی دیگر پیروان این گرایش تفسیری در اجرای کامل استقصای آیات ناظر به موضوع و تنظیم آنها به ترتیب نزول موفق نبوده و در موارد بسیاری از آن غفلت کرده‌اند. نیز از نشان دادن تفاوت معنایی برخی واژه‌های قرآن بازمانده‌اند.