راز فراخوان‌های متفاوت قرآن به انفاق

این مقاله که به هدف بررسی راز فراخوان‌های متفاوت قرآن به انفاق با روش کتابخانه‌ای و توصیفی تحلیلی تدوین شده، بر آن است که سه مرتبه فراخوان به انفاق در قرآن وجود دارد. مرتبه ابتدایی دعوت به انفاق با مخاطب قرار دادن کفار به صورت غیرمستقیم و گویا با ترسیم مثلث سه ضلعی (خدای رازق، رزق الهی و شخص انفاقگر) آغاز می‌گردد. سپس در مرتبه میانی فراخوان قرآن به انفاق، تخاطب به صورت مستقیم بین خدای سبحان و عموم بندگان مومنش شکل می‌گیرد، البته با ترسیم همان مثلث سه ضلعی. مرتبه نهایی راقی‌ترین فراخوان قرآن به انفاق، در قالب خطاب مستقیم خدای سبحان بخصوص مومنانِ به آخرین پیامبرش با القای نگاه جانشینی مومن انفاقگر از خدای سبحان در مقام اراده و فعل خداپسند انفاق به سایر بندگان خداست. در این عالی‌ترین فراخوان قرآن به انفاق، دیگر نشانی از مثلث سه ضعلی مزبور نیست، بلکه با القای بینش توحیدی جانشینی خدا در مقام افعال الهی، استقلال مومن انفاقگر و رزق انفاق‌شونده در ارتباط با مالک اصلی‌شان (یعنی خدای سبحان) نادیده گرفته شده و «انفاق استخلافی» نه فقط انفاق رزق الهی مطرح گشته است. اثر انفاق استخلافی در قرآن، پیوستن به مومنان صدیق الهی بیان شده است.