نحو نص قرآنی؛ چیستی و چرایی

نحو قرآنی به نحو «تعلیمی»، «علمی» و «نصی»؛ و نحو رایج و معروف به نحو «علمی»، «تعلیمی» و «تعلیمی علمی» تقسیم می‌شود. تاکنون درباره نقش نحو رایج (نحو تعلیمی علمی) در تفسیر قرآن، پژوهش‌هایی انجام شده است. اما «نحو نص قرآنی» دارای ویژگی‌ها و نیز تفاوت‌هایی با علم نحو (نحو تعلیمی علمی) است و به نقش آن در تفسیر قرآن کمتر توجه شده است. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی توصیفی، ویژگی‌های نحو نص قرآنی و تفاوت‌های آن با نحو تعلیمی علمی را بررسی می‌کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نحو نص قرآنی در مقایسه با نحو تعلیمی علمی، معنامحور بوده و قواعد آن متکی به قرآن و موید به نظم و نثر عربی است و در تفسیر قرآن از آن استفاده می‌گردد. در این نحو، اختلافات مفسران، مکاتب نحوی و نحویان در توجیه اعرابی آیات بر پایه قواعد نحوی موجود در آیات با لحاظ معنا و تفسیر آیات، تحلیل و حل و فصل می‌شود.