کاربست شناخت شگرد ادبی «استخدام» در تفسیر قرآن

یکی از آرایه‌های چندمعنایی دانش بدیع، فن «استخدام» است که چندمعنایی آن بر پایه‌ چندپیوندی است. استخدام، شیوه‌ای گسترده در بلاغت است که بسیاری از گونه‎ها و نمونه‎های ادبی آن در قرآن، ناشناخته یا کم‎شناخته مانده است. ازآنجاکه برخی قرآن‌پژوهان، دانش بدیع را در فرایند تفسیر و برداشت معنای متن، سودمند ندیده‌اند، این پژوهش پس از بازشناسی گستره‌ استخدام و بازکاوی سازوکار ‎آن، نمونه‎های نغز و برجسته‌ای‎ را از این شگرد زبانی در قرآن یافته و به شیوه‌ توصیفی تحلیلی در پی پاسخ بدین پرسش برآمده است که شناخت آرایه‌ فراگیر استخدام، چه کارکردهایی در تفسیر متن قرآن دارد؟ نتیجه‌ پژوهش آن است که مفسر آشنا با شیوه‌ استخدام، در پی گسترش معنای فشرده متن خواهد رفت و هنگام مرجع‎یابی ضمیر، دچار سرگردانی و خطا نخواهد شد؛ افزون بر اینها، در چند نمونه‌ هنری قرآنی نشان داده می‎شود که آشکارسازی انسجام متن و ارائه‌ تفسیری پیوسته از نشانه‌های سخن، همچنین نمایان‌سازی کارایی و گیرایی معنای متن، از دیگر کارکردهای شناخت آرایه استخدام است.