تاویل‌گرایی نصر حامد ابوزید در مقایسه با رویکرد تاویلی معتزله

از مهم‌ترین اصول تفسیری مشترک میان مکتب معتزله و جریان مشهور به «نومعتزله»، مسئله‌ «تاویل» است که قرابت آن ‌دو جریان به یکدیگر را به ذهن متبادر می‌کند، اما توجه به کارکرد آن نزد هریک از دو گروه، این قرابت را منتفی می‌سازد. نویسندگان این مقاله با روش «توصیف و تحلیل»، به بررسی تطبیقی دیدگاه تاویلی معتزله و نیز شخصیت مشهور نومعتزله، یعنی نصرحامد ابوزید پرداخته و به این نتیجه رسیده‌اند که معتزله با مبنایی کاملاً کلامی و اعتقادی، هرجا ظاهر آیات را با مبانی عقلی و اصول خمسه‌ خویش، به‌ویژه در مسئله‌ تنزیه ذات الهی، ناسازگار می‌یافتند، دست به تاویل ظواهر آیات می‌زدند. اما نصرحامد ابوزید با تکیه بر مبانی‌‌ متفاوت با معتزله و به دور از دغدغه‌های معتزله در تنزیه ذات الهی، از تاویل صرفاً برای اثبات تاریخ‌مندی قرآن و زمینه‌سازی برای تطبیق مفاهیم آن با مدرنیته بهره می‌برد.