بررسی آیات موهم ارتکاب گناه یا ترک اولی از سوی حضرت موسی علیه السلام در قتل قبطی

در درگیری واقع شده بین فردی از فرعونیان و فردی از بنی‌اسرائیل که حضرت موسی علیه السلام به کمک اسرائیلی (سبطی) شتافت و دفع فرعونی (قبطی) توسط ایشان منتهی به مرگ وی شد، جای طرح این پرسش است که آیا می‌توان تعابیر نقل شده از حضرت موسی علیه السلام بعد از قتل قبطی را با عصمت جمع کرد؟ تعابیری که موهم شبهة معصیت یا ترک اولی است، عبارت‌اند از: «هذا مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ»؛ «قالَ رَبِّ اِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسی‏ فَاغْفِرْلی»؛ «قالَ فَعَلْتُها اِذاً وَاَنَا مِنَ الضَّالِّینَ». تا آنجا که بررسی شد، همة مفسران شیعه این قتل را ترک اولی و همة مفسران اهل تسنن (به‌جز فخررازی) آن را گناه برشمرده‌اند. این نوشتار به‌روش توصیف و تحلیل، به بررسی شبهه پرداخته و به این نتیجه رسیده است که قتل قبطی توسط آن حضرت، نه‌تنها گناه نبود؛ بلکه ترک اولی هم نبوده است. ضمیر «هذا» در آیة نخست به اقتتال و درگیری میان سبطی و قبطی برمی‌گردد. واژة «ظلم» و «غفران» در آیة دوم نیز در معنای لغوی به‌کار رفته است؛ در نتیجه چنین معنا می‌شود: با ورود به این شهر، خود را در جایی که نباید می‌بودم قرار دادم؛ پس مرا از دشمنان بپوشان. جملة «فَعَلْتُها اِذاً وَاَنَا مِنَ الضَّالِّینَ» نیز در مقام توریه بیان شده است.