بررسی میزان فراوانی مقاومت دارویی در بیماران Hiv/Aids تحت درمان، مراجعه‌کننده به بیمارستان امام‌خمینی تهران از سال 87 لغایت 88: نامه به سردبیر

تاثیر داروهای ضدرتروویروسی در جلوگیری از پیشرفت بیماری hiv i با پیدایش مقاومت دارویی بهخطر می‌افتد.1 مقاومت دارویی ناشی از جهش‌ در پروتیین‌های ویروسhiv می‌باشد.2 آزمایشات مقاومت دارویی به دوروش انجام می‌شود: آزمایشات فنوتیپی و آزمایشات ژنوتیپی.3 در روش اول، تکثیرویروس در حضور غلظت‌های مختلف دارو اندازه‌گیری می‌شود. در روش دوم، توالی ژنوم ساختمانویروس وجهش ایجادشده شناساییمی‌شود.4 علی‌رغم گذشت 23 سال از اولین مورد ابتلا به ویروسhiv در ایران، در زمینه مطالعات مربوط به مقاومت دارویی اقدامی انجام نشدهاست. هدف اصلیمطالعه، تعیین فراوانی مقاومت دارویی در بیماران aids/hiv تحت درمان نسبت به داروهایnrti، nnrti و pi بود. بر روی 25 نمونه پلاسمای بیماران مبتلا به ایدز دچارشکست ایمونولوژیک پس از استخراج rna ویروس، توالییابی ژنومی انجام شد. در نهایت داده‌ها برای تعیین مقاومت‌ دارویی در نرم‌افزار http:hivdb.stanford.edu آنالیز شد. در این مطالعه 20 نفر مرد (80%) وپنج نفر زن (20%) با میانگین سنی 40 سال بودند. راه انتقال عفونت hiv به تفکیک 56% از راه تزریق مشترک، 20% ازراه تماس جنسی، 12% از راه انتقال خون، 12% ناشناخته بوده است. میزان سطح بالایمقاومت به‌دست آمده به تفکیک انواع داروهای art عبارتنداز: 24% نسبت به داروهای nrti، 28% نسبت به داروهای nnrti و صفر درصد نسبت به داروهای pi.15 بیمار دارای ژنوتیپ a و 10 بیمار دارای ژنوتیپ b بودند. 56% بیماران سابقه زندان و 44% hcv همراه داشتند. درصد پایبندی به درمان هم 32% بود. میزانشیوع مقاومت دارویی در بیماران مطالعه ما با 28%، خیلی کمتر از مطالعات مشابه سایرکشورها با میزان مقاومت حدود 30% تا 90% بوده است. از میان داروهای nrti، لامیوودین با 24%، بیشترین مقاومت و تنوفوویربدون مقاومت گزارش شد. این مساله با توجه به مصرف زیاد لامیوودین و عدم مصرف تنوفوویرقابل پیش‌بینی می‌باشد. در مورد زیدووین و آباکاویر تقریباً نتایج مشابهی به‌دستآمد. از میان داروهای nnrti به ترتیب نسبت به افاویرنز و نویراپینمقاومت سطح بالای 24% و 28% گزارش شد. که در مقایسه با مطالعات مشابه در چین، ونزوئلاو شیلی که به ترتیب 61، 38 و 84 درصد بوده است، پایین به نظر می‌رسد. در این مطالعه هیچ مقاومتی نسبت به داروهای piوجود نداشت، در حالی ‌که این میزان مقاومت در سایر مطالعات در کشورهایی مانندونزوئلا، شیلی، برزیل و آمریکا به ترتیب 47، 45 و 41 درصد بوده است.5 این عدم وجود مقاومت و سد ژنتیکی بالاتر داروهای pi نسبت به داروهای nnrti باعث مطرحبودن داروهای pi به عنوان یک داروی موثر در رژیم سه داروییمی‌باشد. در مطالعه ما هم که پایبندی 32% به دست آمده است، به نظر می‌رسد ترکیب دارویی pi+2nrti نسبت به ترکیب 2nrti+nnrti ارجح‌ترباشد، ضمن این‌که باید میزان پایبندی به درمان را از طریق مشاوره افزایش داد. یادنامه: نام و یاد استاد گران‌قدر زنده یاد دکتر عبدالرضا سودبخش، مردی که هم‌چوننامش پیوسته quot;سودبخش quot; و سراسر زندگی‌اش برای همگان چراغ راه بود، گرامیباد.