میزان خطاهای پزشکی در بیمارستان‌های ایران: مرور نظام‌مند و متاآنالیز

زمینه و هدف: خطای پزشکی به خطایی گفته می‌شود که به‌دلیل فراموشی، قصور در برنامه‌ریزی یا اجرای نادرست برنامه مراقبت سلامت رخ دهد، چه باعث صدمه و آسیب به بیمار شود و چه آسیبی ایجاد نکند. خطای پزشکی در بیمارستان‌ها موجب کاهش رضایت بیماران، افزایش میزان مرگ‌ومیر بیمارستانی، کاهش بهره‌وری بیمارستان‌ها و افزایش هزینه‌های نظام سلامت می‌شود. این مطالعه با هدف تعیین میزان خطاهای پزشکی در بیمارستان‌های ایران انجام شد. روش بررسی: این پژوهش با روش مرور نظام‌مند و متاآنالیز در بازه زمانی آذر تا اسفند 1397 انجام شد. تمامی مقالات مرتبط با سنجش میزان خطاهای پزشکی در همه بخش‌های بیمارستان‌های ایران منتشر شده تا پایان 29 اسفند 1397 در هفت پایگاه داده‌ای و دو موتور جستجوگر، جستجو، گردآوری و ارزشیابی کیفیتی شدند. در نهایت، تعداد 9 مقاله مرتبط انتخاب و تحلیل شدند.یافته‌ها: بیشتر مطالعات با استفاده از فرم گزارش داوطلبانه خطا به محاسبه میزان خطاهای بیمارستانی پرداختند (67%). مطالعات انجام شده میزان خطاهای پزشکی در بیمارستان‌های ایران را بین 0.06% و 42% گزارش کردند. با انجام فراتحلیل، میزان خطاهای پزشکی در بیمارستان‌های ایران بر اساس مدل تصادفی 0.01% (0.01%0: حدود اطمینان 95%) به‌دست آمد. بیشترین میزان خطای پزشکی در بیمارستانی آموزشی در شیراز در سال 1391 برابر با 1/2% (4.7%1.2: حدود اطمینان %95) به‌دست آمد. بین متغیر حجم نمونه و میزان خطای پزشکی رابطه معنا‌داری وجود داشت (0.05>p).نتیجه‌گیری: شیوع خطای پزشکی براساس ترکیب پژوهش‌های انجام شده در بیمارستان‌های ایران کم است. با وجود این، خطای پزشکی افزون‌بر تحمیل هزینه، نتایج منفی برای بیماران نیز به دنبال دارد.

Medical errors in Iranian hospitals: systematic review

Background: Medical errors are those errors or mistakes committed by healthcare professionals due to errors of omission, errors in planning, and errors of execution of a planned healthcare action whether or not it is harmful to the patient. Medical error in hospitals increases morbidity and mortality and decreases patient satisfaction and hospital productivity. This study aimed to determine the prevalence of medical errors in Iranian hospitals.Methods: This study was conducted using systematic review and metaanalysis approaches. All articles written in English and Persian on the prevalence of medical errors in Iranian hospitals up to March 2019 were searched in Web of Science, PubMed, Elsevier, Scopus, Magiran, IranMedex and Scientific Information Database (SID) databases, and Google and Google Scholar search engines. In addition, reference lists of the retrieved papers were handsearched. A total of 9 studies matching the inclusion criteria were identified, reviewed, and analyzed using comprehensive metaanalysis software.Results: The prevalence of medical errors was reported in 9 studies and prevalence rate ranged from 0.06% to 42%. Most studies used reporting forms completed by hospital employees for determining the prevalence of medical errors (67%). Only three studies collected data by reviewing patients rsquo; medical records. Accordingly, the overall prevalence of medical error in Iran's hospitals based on the nine published articles was 0.01% (95% Cl 0%0.01%) during 2008 to 2017. The highest medical error was recorded in a hospital in Shiraz, 2.1% (95% Cl: 1.4%2.7%) in 2012. A significant statistical correlation was observed between medical errors and sample size (P<0.05).Conclusion: The prevalence rate of medical error in Iran is low. It is strongly recommended to use more advanced and valid methods such as occurrence reporting, screening, and the global trigger tool for examining medical errors in Iranian hospitals. Proving adequate education and training to patients and employees, simplifying and standardizing hospital processes, enhancing hospital information systems, improving communication, promoting a safety culture, improving employees rsquo; welfare and satisfaction, and implementing quality management strategies are useful for reducing medical errors.