بررسی ساختار فضایی سرطان پستان براساس مدل آمیخته خطی تعمیم‌یافته پواسون در ایران

زمینه و هدف: سرطان پستان یکی از شایع ترین بیماری های زنان است و بیش از سایر سرطان ها منجر به مرگ ومیر آنان می شود. روند رو به افزایش سرطان پستان در ایران، ضرورت انجام مطالعات گسترده در این زمینه را روشن می سازد. برخی مطالعات نشان داده اند که در کشورهای مختلف و حتی مناطق مختلف یک کشور تفاوت خطر بروز سرطان پستان وجود دارد. هدف از پژوهش کنونی تعیین ساختار فضایی بروز سرطان پستان براساس مدل های آماری و شناسایی مناطق دارای بروز بالای سرطان پستان در ایران بود. روش بررسی: این مطالعه اکولوژیک از بهمن 1396تا تیر 1397 در دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه انجام شد. داده های مربوط به بیماران مبتلا به سرطان پستان تمام استان های ایران در فاصله زمانی سال های 88-1383 بررسی شدند. عوامل مورد بررسی در این مطالعه شامل مصرف میوه و سبزیجات، فعالیت فیزیکی، اضافه وزن یا چاقی و شاخص توسعه انسانی بودند. برای تحلیل داده ها از مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته پواسون معمولی و فضایی استفاده گردید. یافته ها: در هر دو مدل، ارتباط مستقیم و معناداری بین بروز سرطان پستان و شاخص توسعه انسانی یافت شد (p<0/05). افزون بر شاخص توسعه انسانی، عوامل اضافه وزن یا چاقی در مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته پواسون فضایی نیز به طور مستقیم و معناداری با بروز سرطان پستان ارتباط داشت. در مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته پواسون فضایی با ساختار همبستگی بیز کامل، استان های گیلان و آذربایجان شرقی دارای بیشترین و استان کهکیلویه و بویر احمد دارای کمترین خطر بروز سرطان پستان بودند. نتیجه گیری: توزیع سرطان پستان در ایران دارای ساختار فضایی است. یعنی استان های هم جوار خطرات بروز مشابهی در مورد ابتلا به این بیماری دارند.

Spatial structure of breast cancer using Poisson generalized linear mixed model in Iran

Background: Breast cancer is one of the most common diseases in women and causes more deaths rather than other cancers. The increasing trend of breast cancer in Iran makes clear the need of extensive breast cancer research in this area. Some studies showed that in the variety countries and even in the different areas in one country has different risk of breast cancer incidence and this is a reason that there is a correlation between region of life and risk of breast cancer. The purpose of this study was to determine the spatial structure associated with the incidence of breast cancer based on statistical models and identification of areas with high incidence of breast cancer in Iran.Methods: This ecological study was conducted in Kermanshah University of Medical Sciences, Iran, from February to July 2018. Data on breast cancer patients in all provinces of Iran (30 provinces) were investigated since 2004 to 2009. Risk factors in this study included fruit and vegetable consumption, physical activity, overweight or obesity, and human development index. In this study, we have used routine and spatial Poisson's generalized linear mixed models for data analysis.Results: In both routine and spatial models, direct and significant correlation was found between the incidence of breast cancer and the human development index (P<0.05). In addition to human development index, overweight or obesity factors were also had direct and significant relationship to the incidence of breast cancer in the spatial Poisson's generalized linear mixed model (P<0.05). In the spatial Poisson's generalized linear mixed model with correlation structure of Besag Yorg Molie (BYM), two provinces of Gilan and East Azerbaijan had the highest risk of breast cancer incidence and province of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad had the lowest risk of breast cancer incidence.Conclusion: The results showed that the distribution of breast cancer incidence in Iran has a spatial structure. That is, the adjacent provinces have similar incidences of this disease.