بررسی اثر محافظت کنندگی لیکوپن، برآسیب های کروموزومی و مرگ سلولی ناشی از تابش پرتوهای یونیزان در سلول های فیبروبلاست انسانی در محیط کشت

زمینه و هدف: لیکوپن یکی از موثرترین آنتی اکسیدان ها است. به علاوه لیکوپن، یک رنگدانه قرمز و محلول در چربی است که در برخی از گیاهان و میکروارگانیسم ها یافت می شود. مطالعات متعددی توانایی لیکوپن را برای حفاظت از سلول در مقابل آسیب های ناشی از پرتوهای یونیزان نشان داده اند، اما مکانیسم عمل حفاظتی آن به خوبی روشن نیست. در این مطالعه، اثر لیکوپن برای مقابله با سیتوتوکسیسیتی و ژنوتوکسیسیتی ناشی از تابش پرتوهای گاما بر سلول های فیبروبلاست انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: سه گروه از سلول ها، تحت تابش دوزهای 1، 2 و 4 گری قرار داده شدند و سه گروه دیگر از سلول ها قبل از تابش هر دوز، تحت تیمار با غلظت های مختلف لیکوپن (2، 10 و 20 میکرومولار) واقع شدند. سیتوتوکسیسیتی سلول ها با استفاده از آزمایش بقای کولونی و ژنوتوکسیسیتی سلول ها با استفاده از آنالیز گستره کروموزومی در مرحله متافاز مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: آزمایش بقای سلولی نشان داده است که با افزایش دوز پرتوهای گاما (1، 2 و4 گری) مرگ سلولی نیز افزایش یافته است، درحالی که تیمار سلول ها با لیکوپن (2، 10 و 20 میکرومولار) قبل از تابش اشعه، موجب کاهش مرگ سلولی و حفاظت آنها در مقابل پرتوهای گاما شده است. لیکوپن، همچنین موجب کاهش شکست های کروماتیدی و کروموزومی شده است. بیشترین تاثیر لیکوپن در محافظت از سلول ها و کروموزوم ها، در غلظت 10 میکرومولار بوده است.نتیجه گیری: این نتایج، نشان می دهد که تیمار سلول ها قبل از تابش پرتوهای یونیزان با لیکوپن از مرگ سلول ها و آسیب به dna، محافظت می کند و این خاصیت محافظت کنندگی به غلظت لیکوپن نیز بستگی دارد. بنابراین، لیکوپن از ناپایداری ژنتیکی ناشی از تاثیر پرتوهای یونیزان، جلوگیری می کند و از این طریق می تواند در کاهش اثر سرطان زایی پرتوهای یونیزان نیز موثر باشد.م ع پ 1390؛‌10(5): 573-581