ارائه چارچوبی برای برنامه‌ریزی استراتژیک سبد پروژه با استفاده از روش تحلیل مضمون

هدف: با توجه به اینکه برنامه‌ریزی سبد پروژه، اقدامی استراتژیک در سازمان‌های پروژه‌محور محسوب می‌شود، اجرای صحیح آن به پیروی از مراحلی ساختاریافته نیازمند است. این پژوهش بر آن است که با شناسایی عوامل موثر بر برنامه‌ریزی استراتژیک سبد پروژه به‌ویژه خلاهایی که چارچوب‌ها و مدل‌های پیشین به آن توجه نکرده‌اند، چارچوبی مرحله‌بندی شده برای اجرا ارائه کند.روش: در این پژوهش با به‌کارگیری روش تحلیل مضمون، ابتدا مضامین مربوطه از ادبیات موضوع شناسایی و سپس مضامین شناسایی‌شده در قالب شبکه مضامین تحلیل شدند. در مرحله بعد، این یافته‌ها به‌روش دلفی و همچنین مصاحبه با 12 نفر از خبرگان به‌روش گلوله برفی بررسی و تایید شدند. در ادامه، چارچوب اولیه‌ای برای برنامه‌ریزی استراتژیک سبد پروژه تهیه و با تکرار فرایند دلفی و اخذ نظر خبرگان، در نهایت به‌صورت چارچوب ارائه شده تکمیل شد.یافته‌ها: در این پژوهش برای برنامه‌ریزی استراتژیک سبد پروژه 12 مضمون پایه، 4 مضمون سازمان‌دهنده و 1 مضمون فراگیر شناسایی شده‌ است. بر مبنای عناصر سازمان‌دهنده، عناصر کلیدی برنامه‌ریزی استراتژیک سبد پروژه عبارت‌اند از: 1. سناریو‌محوربودن برنامه‌ریزی استراتژیک سبد پروژه، 2. تعیین چشم‌اندازهای واگرا از آینده پورتفولیوها، 3. ترسیم مسیر تغییرات سبد از گذشته به امروز و آینده در قالب نقشه راه، 4. پایش و تحلیل هم‌زمان تغییرات در سناریوها و وضعیت سبد به‌عنوان مبنای برنامه‌ریزی مجدد پورتفولیو.نتیجه‌گیری: بر مبنای عناصر کلیدی برنامه‌ریزی استراتژیک سبد پروژه و یافته‌های دیگر پژوهش، پژوهشگر چارچوبی «مفهومی»، «فرایندی» و «توصیفی تجویزی» برای برنامه‌ریزی استراتژیک سبد پروژه ارائه داد و به‌کارگیری آن را در این شش گام تشریح کرد: 1. مستندسازی پیشینه سبد پروژه؛ 2. مستندسازی وضع موجود (کنونی) سبد پروژه؛ 3. تعیین چشم‌اندازهای سبد پروژه در قالب سناریوهای مختلف؛ 4. تهیه نقشه راه برای حرکت از وضع کنونی به وضع چشم‌انداز سبد؛ 5. ارزیابی تحقق سناریوها و 6. پایش، تحلیل و برنامه‌ریزی مجدد سبد.

A Framework for Project Portfolio Strategic Planning by Utilizing Thematic Analysis Method

Objective: As project portfolio strategic planning (PPSP) is a strategic action in projectbased organizations, its execution needs to be followed by structured stages. Via identifying the effective elements on (PPSP), especially the missed elements in previous models, the present study aimed to propose a stepbased framework for execution.Methods: This research utilized thematic analysis to identify the related themes from the literature. The themes were then analyzed by forming a thematic network. Next, by conducting interviews with 12 selected experts, using the snowball method, the obtained findings were reviewed and verified by the Delphi process. A framework for PPSP was developed based on the organizing themes and again verified by experts, repeating the Delphi process. The process was eventually completed by presenting a framework.Results: This study identified 12 basic themes, 4 organizing themes, and one global theme for PPSP. Based on the organizing themes, key elements of PPSP included: 1) Necessity of scenariobased approach in PPSP, 2) Determining divergent visions for future of portfolios, 3) Drawing the portfolio changes path from past to present and future in the form of a roadmap, and 4) Monitoring and analyzing both changes in scenarios and portfolio status simultaneously as a basis for portfolio preplanning.Conclusion: Based on the key elements of PPSP and other findings of this research a &conceptual&, &processbased& and &descriptiveprescriptive& framework for PPSP was offered and its conduction was explained in six steps: 1) Documenting project portfolio history, 2) Documenting project portfolio current status, 3) Determining project portfolio visions in different scenarios, 4) Preparing a roadmap to move from current status towards vision status, 5) Assessing realization of scenarios, and 6) Monitoring, analyzing, and preplanning the portfolio.