اندازه‌گیری و سناریوسازی بلوغ مدیریت فرایندهای کسب‌‌وکار با بهره‌گیری از تکنیک نقشه‌های شناختی فازی

هدف: یکی از دغدغه‌های کنونی مدیران، توسعه سطح بلوغ مدیریت فرایندهای کسب‌وکار، شناسایی شرایط بهبود و توسعه فرایندها است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف اندازه‌گیری و سناریوسازی توسعه بلوغ مدیریت فرایندهای کسب‌وکار انجام شده است. هر مدل بلوغی، دارای سه بعد سطح، مولفه‌ها و شاخص‌های اثرگذار و ابزار سنجش است که در این پژوهش از طریق بررسی سیستماتیک پیشینه پژوهش، مفهوم‌سازی و اندازه‌گیری ‌شده و در راستای بهبود سطح بلوغ سناریوسازی شده است. روش: پایه نظری مدل مفهومی پژوهش بر اساس مرور ادبیات موضوع شکل گرفت و این مدل با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی اعتباردهی شد. پس از مشخص شدن ساختار مدل مفهومی و عوامل و شاخص‌های هر سطح از بلوغ فرایندی با استفاده از روش نقشه شناختی فازی مدل علت و معلولی کلانی به دست آمده که ابعاد بلوغ و روابط مرتبط در آن مشخص شد تا امکان سناریوسازی برای توسعه بلوغ مهیا شود. یافته‎ها: مدل بلوغ مدیریت فرایندهای کسب‌وکار ارائه‌شده در این پژوهش سطوح بلوغ را به پنج سطح ابتدایی، مدیریت‌شده، استاندارد، قابل پیش‌بینی و نوآورانه تقسیم می‌کند. همچنین مشخص شد که 33 مفهوم فرایندی به توسعه سطح بلوغ مدیریت فرایندها منجر می‌شوند. بنابراین در صورتی که میزان پیاده‌سازی هر یک از این مفاهیم بین 0 تا 1 در سازمان مشخص شود، با کمک ابزار سنجش مدل ارائه‌شده در این پژوهش می‌توان سطح بلوغ مدیریت فرایندهای کسب‌وکار سازمان را اندازه‌گیری کرده و متناسب با آن سناریوسازی بهبود بخشید. نتیجه‎گیری: 33 مفهوم بلوغ مدیریت فرایندها می‌توانند به‌عنوان سناریوهای مختلف یک نقشه راه به سازمان‌ها کمک کنند تا سطح بلوغ خود را از صفر به 100 برسانند. همچنین نتایج پیاده‌سازی این پژوهش در شرکت مورد مطالعه نشان داد که وضعیت موجود فرایندهای کسب‌وکار در این مطالعه موردی در ابتدای سطح بلوغ سه قرار دارد و نمره آن 36 از 100 شده است.

Measuring and Scenario Planning for Business Process Management Maturity Developing Based on Fuzzy Cognitive Maps Technique

Objective: Today, one of the most important concerns of managers is to find a way to measure the maturity level of Business Process Management (BPM) and to recognize improvement conditions. Hence, the aim of this research is to measure and plan various scenarios in order to develop business process management. A Maturity Model has three dimensions: Levels, factors and measurement tools. In this paper, the dimensions are recognized via a comprehensive literature review. Finally, they are conceptualized, measured and a scenario planning is developed. Methods: In this research, the extracted factors and indices form the basic approach of the conceptual model and are validated by a confirmatory factor analysis. Regarding the structure of the conceptual model, factors and indices of all levels of process maturity, a causal loop has been developed based on a fuzzy cognitive map that illustrates the maturity aspects and their relationships to provide scenario planning for developing maturity. Results: The developed BPM maturity model classifies the maturity levels into the following stages, primary, managed, standardized, predictable and innovative. Also, the findings show that there are 33 process concepts that lead to the development of a business process maturity level. Furthermore, by the result of this research, if the deployment level of concepts in the organization is determined, organizations can measure the level of their BPM maturity and provide scenario planning. Conclusion: 33 BPM maturity concepts can support organizations as a road map to promote maturity level from 0 to 100. In addition, the implementation of the results of this research into case study show that the current status of business processes is graded as level 3 of the maturity level and its score is 36 of 100.