بررسی نقش مولفه‎های اقتصاد دانش‎بنیان در وضعیت ایران و کشورهای حوزه سند چشم‎‎انداز با استفاده از روش‎های تحلیل تمایزی چندگروهی و k – میانگین

هدف: یکی از اهداف غایی کشور در سند چشم‎انداز، دستیابی به مقام نخست اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه است که در جهت‎گیری‎های این سند، به اتکا بر دو بال اقتصاد و علم و فناوری (اقتصاد دانش‎بنیان) تاکید شده است. هدف از اجرای این پژوهش، تبیین جایگاه ایران میان کشورهای منطقه بر اساس مولفه‎های مدنظر در اقتصاد دانش‎بنیان است.روش: این مطالعه بر اساس مستندات بانک جهانی و استفاده از روش‎های خوشه‎بندی مبنی بر الگوریتم k میانگین و تحلیل تمایز با هدف محاسبه شاخص اقتصاد دانش‎بنیان و تعیین مولفه‎ها و امتیاز هر یک از کشورهای مطالعه‎شده طی دوره 1995 تا 2015 انجام شده است. شایان ذکر است که کشورهای مدنظر بر اساس 14 متغیر در قالب چهار مولفه اقتصاد دانش‎بنیان در سه گروه خوشه‎بندی شده‎اند.یافته‎ها: نتایج استفاده از روش k میانگین نشان داد که به‎ترتیب متغیرهای کاربران تلفن همراه، کیفیت مقررات، تعداد کاربران اینترنت به ازای هر هزار نفر، تعداد خطوط تلفن به ازای هر هزار نفر، بیشترین نقش را در جداسازی خوشه‎ها داشته‎اند. در روش تحلیل تمایزی چندگروهی، در تابع تمایزی نخست، متغیرهای کیفیت مقررات، تعداد کاربران اینترنت به ازای هر هزار نفر و کاربران تلفن همراه و در تابع تمایزی دوم، متغیرهای موانع تعرفه‎ای و غیرتعرفه‎ای، حاکمیت قانون و تعداد خطوط تلفن به ازای هر هزار نفر، بیشترین اهمیت را در ایجاد تمایز گروه‎های مختلف کشورها داشته‎اند.نتیجه‎گیری: طی دوره 1995 تا 2015، ایران از لحاظ شاخص اقتصاد دانش‎بنیان پیشرفت شایان توجهی نداشته و در گروه دوم کشورها (سطح متوسط) از لحاظ شاخص ترکیبی اقتصاد دانش‎بنیان قرار گرفته است.

Investigating the Role of the Components of the KnowledgeBased Economy in Iran Present Situation and the Vision Plan Countries Using Multiple Group Discriminant Analysis and KMean Differentiation Analysis

Objective: One of the longterm goals and strategies of the country for development in the 20year vision plan is the development of the knowledgebased economy, so that with pursuing this strategy, Iran could become a knowledgebased economy by 1404. The purpose of this research is to explain the economic status of Iran among regional competitors based on the components of knowledgebased economy.Methods: This study was based on World Bank documentation using clustering methods based on the KMean algorithm and Multiple Group Discriminant Analysis with the aim of calculating the knowledgebased economy index and determining the components and criteria of each country studied between1995and 1995. It should be noted that the understudy countries are clustered into three groups based on 14 variables in the form of four components of knowledgebased economy.Results: The results of the kmean method showed that the variables of cell phone users, the quality of regulations, the number of Internet users per thousand ones, the number of telephone lines per thousand ones, and the number of Internet users per thousand ones played the most important role in separating the clusters. For the Multiple Group Discriminant Analysis method, in the first differentiation function, the variables of the quality of regulation, the number of Internet users per thousand ones, cell phone users, and in the second differentiation function, the variables of tariff and nontariff barriers, rule of law, the number of telephone lines per thousand ones have the most importance in creating a distinction between different groups of countries.Conclusion: During 19951995, Iran has not seen significant progress in terms of knowledgebased economy index, and in the second group of countries (the average level), it has been considered as a composite index of the knowledgebased economy.