ارائه چارچوبی برای کاربست خط‌مشی‌گذاری باز در مجلس شورای اسلامی ایران

هدف: خط‌مشی‌گذاری باز راهی برای دولت‌هاست تا با طراحی و ارائه سیاست‌هایی، خواسته‌های دنیای دیجیتالی را برآورده کنند. همچنین، یکی از رویکردهای جدید در عرصه اداره دولت و حکومت، خط‌مشی‌گذاری باز است. بهینه‌تر بودن خط‌مشی اتخاذ شده، حمایت ذی‌نفعان از اجرای خط‌مشی مدنظر، دسترسی نخبگان و مردم به داده‌ها، افزایش مشارکت عمومی و افزایش اعتماد عمومی به عملکرد نهادهای حاکمیتی، از جمله مجلس شورای اسلامی، از پیامدهای خط‌مشی‌گذاری باز است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوب کاربست خط‌مشی‌گذاری باز در مجلس شورای اسلامی ایران است.روش: پژوهش حاضر بر اساس مبانی فلسفی پژوهش، پارادایم تفسیری و از نظر هدف، از نوع کاربردی است و به‌لحاظ نوع داده‌ها، آمیخته به‌شمار می‌رود. جامعه آماری پژوهش در بخش‌های کمّی و کیفی را کلیه خبرگان علمی حوزه خط‌مشی‌گذاری عمومی (تمام اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسه‌های پژوهشی کشور با تخصص مرتبط به دانش تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری عمومی) و خبرگان اجرایی (تمام نمایندگان فعلی و ادوار مجلس شورای اسلامی) تشکیل می‌دهند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در بخش کیفی، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، روش کتابخانه‌ای و بررسی متون و در بخش کمّی، پرسش‌نامه بوده است. بدین منظور با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی، 22 مصاحبه اکتشافی و عمیق با خبرگان علمی حوزه خط‌مشی‌گذاری عمومی و خبرگان اجرایی انجام شد. در بخش کمّی نیز با استفاده از روش نمونه‌گیری احتمالی طبقه‌ای، 44 نفر برای نمونه انتخاب شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها در بخش کیفی، از رویکرد تئوری داده‌بنیاد و نسخه 10 نرم‌افزار مکس‌کیودا و در بخش کمّی، از رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری (نرم‌افزار اسمارت پی‌ال‌اس) بهره گرفته شد.یافته‌ها: نتایج تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، ابعاد عمومی و پیش‌شرط‌های مدل خط‌مشی‌گذاری باز را تعیین کرد. افزون بر آن، اجزا و عناصر تشکیل‌دهنده ابعاد اصلی مدل، متشکل از درک مسئله، توسعه راه‌حل‌ها، تدوین و ارزیابی و راه‌کارهای کاربست خط‌مشی‌گذاری شناسایی شدند. یافته‌های پژوهش در بخش کمّی نیز نشان داد که شفافیت به‌عنوان یکی از ابعاد عمومی خط‌مشی‌گذاری باز، بر درک مسئله، توسعه راه‌حل‌ها، تدوین و ارزیابی تاثیر مثبت و معنادار دارد. علاوه‌براین، مشارکت عمومی بر درک مسئله، توسعه راه‌حل‌ها، تدوین و ارزیابی، تاثیر مثبت و معناداری می‌گذارد. همچنین، نتایج پژوهش از تاثیر مستقیم و معنادار همکاری به‌عنوان یکی از ابعاد عمومی خط‌مشی‌گذاری باز بر درک مسئله، توسعه راه‌حل‌ها، تدوین و ارزیابی حکایت می‌کند. سرانجام تحلیل آزمون در این بخش نشان داد که درک مسئله بر توسعه راه‌حل‌ها، توسعه راه‌حل‌ها بر تدوین و تدوین بر ارزیابی تاثیر مثبت و معناداری دارد.نتیجه‌گیری: با توجه به اصول شفافیت می‌توان گفت مشارکت و همکاری، به‌کارگیری مدل خط‌مشی‌گذاری باز که به تقویت عملکرد مجلس شورای اسلامی منجر خواهد شد، ضروری است و این چارچوب کمک می‌کند که مجلس شورای اسلامی به‌طور موثرتری به نقش‌های قانونی خود بپردازد.

provide a framework for the application of open policy making in parliament of iran

objectiveopen policy making represents an innovative and modern approach for governments to create and deliver policies that are effectively aligned with the rapid changes and evolving demands of a fast-paced, digital world. this approach is emerging as a vital and progressive methodology in the field of government administration, particularly in the era of information technology and global connectivity. the anticipated outcomes of adopting open policy making are manifold. they include achieving more optimal policy adoption through collaborative efforts, garnering robust stakeholder support for the implementation of desired policies, enhancing access to critical data for both elites and the general public, significantly increasing public participation in the policy-making process, and substantially boosting public trust in governing institutions, such as the shura council. within this framework, the current research is specifically focused on developing a comprehensive open policy framework tailored for the parliament of iran, aiming to modernize and improve its policy-making processesmethodsthis research is grounded in the interpretative paradigm of the philosophical foundations of research and is applied in nature. it utilizes a mixed-methods approach for data collection. the target population encompasses all scientific experts in public policy (including faculty members of universities and research institutions with expertise in decision-making and public policy) and executive experts (including current and former members of the parliament). data collection tools included semi-structured interviews, library research, and literature review for the qualitative part, and questionnaires for the quantitative part. using snowball sampling, 22 exploratory and in-depth interviews were conducted with scientific and executive public policy experts. in the quantitative phase, 44 individuals were selected through stratified probability sampling. grounded theory and maxqda10 software were used for data analysis in the qualitative part, while the structural equation modeling approach was applied in the quantitative part.resultsdata analysis identified the general dimensions and preconditions of the open policy model, along with the components and elements constituting its main dimensions, including understanding the problem, developing solutions, compiling, and evaluating. quantitative findings demonstrate the positive and significant effect of transparency, a key dimension of open policy, on problem understanding, solution development, formulation, and evaluation. similarly, public participation significantly impacts problem understanding, solution development, formulation, and evaluation. the results also highlight the direct and meaningful impact of cooperation, another general dimension of open policy, on these aspects. furthermore, the analysis revealed that understanding the problem positively and significantly affects solution development, which in turn influences formulation and evaluation.conclusiongiven the fundamental principles of transparency, participation, and cooperation, the implementation of the open policy model is essential and highly beneficial for strengthening the overall performance of the parliament. by embracing this model, the parliament can significantly enhance its efficiency and effectiveness in fulfilling its legal roles, while also fostering a more inclusive and collaborative approach in its governance. this adoption not only aids in decision-making processes but also ensures greater accountability and public engagement.