طراحی مدلی بومی برای تعیین ابعاد انعطاف‌پذیری منابع انسانی در بانک‏‌های دولتی

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی انعطاف‌پذیری منابع انسانی در بانک‌های دولتی اجرا شده است. انعطاف‌پذیری منابع انسانی، متغیر قابلیت سازمانی است که به توانایی سازمان در پذیرش محیط در حال تغییر اشاره می‌کند؛ اما در خصوص اجزا، مولفه‌ها و ابعاد تشکیل‌دهنده آن اختلاف نظر فراوانی مشاهده می‏شود. به‌دلیل تفاوت آرا در خصوص ابعاد متغیر انعطاف‌پذیری منابع انسانی و نقدهای موجود در عدم جامعیت ابعاد معرفی‌شده، بررسی بیشتر این موضوع ضروری به نظر می‌رسد. از این رو، در پژوهش حاضر تلاش شده است که در این زمینه چارچوب بومی و جدیدی ارائه شود تا خلا تحقیقاتی موجود پوشش داده شود. روش: این پژوهش از لحاظ رویکرد، پیمایشی اکتشافی و از لحاظ نوع، کیفی است. جامعه آماری آن، گروهی از خبرگان، شامل مدیران اجرایی و متخصصان حوزه مدیریت منابع انسانی بانک‌ها و استادان دانشگاهی بودند که بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند، افرادی به‌عنوان نمونه آماری انتخاب و با آنها مصاحبه شد. انتخاب خبرگان و انجام مصاحبه تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و در مجموع با 6 خبره مصاحبه شد. رویکرد اتخاذ شده در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل مصاحبه‌ها، تحلیل تم بود. یافته‌ها: از نتایج مصاحبه‌های صورت‌گرفته، 79 تم اولیه استخراج شد، سپس تم‌های شناسایی‌شده از طریق توجه عمیق به وجه تشابه و افتراق آنها با یکدیگر، در 27 گروه‌ کلی‌تر به‌نام «مقوله‌» دسته‌بندی و در نهایت، در 5 بُعد طبقه‌بندی شدند. نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش به الگویی پنج‏ بُعدی در زمینه انعطاف‌پذیری منابع انسانی در بانک‌های دولتی منجر شد. انعطاف‌پذیری در فعالیت‌های مدیریت منابع انسانی، انعطاف‌پذیری ادراکی شناختی، انعطاف‌پذیری مهارتی، یادگیری فردی و سازمانی و انعطاف‌پذیری رفتاری ابعاد این الگو هستند.

designing a domestic model to determine the dimensions of human resource flexibility in public banks

objective: the present study aims to provide a model of human resource flexibility in public banks of iran. human resource flexibility is an organizational capability variable that refers to an organization’s ability to cope with its changing environment. due to the differences in the viewpoints of researchers regarding the various dimensions of hr flexibility and because of the expressed criticisms about the incomprehensiveness of the discussed dimensions, the further investigation seemed necessary. this study tried to provide a novel domestic framework to seal the present research gap. methods: this surveyexploratory research is both applied and qualitative. its statistical population of comprised of a group of experts including human resource management executives and experts in banks as well as university professors. adopting the targeted sampling method, some of the participants were selected as the statistical sample and were interviewed consequently. the selection of experts and data collection via interviewing them occurred until the theoretical saturation was reached. finally, six experts were interviewed. thematic analysis was then used to analyze the gathered qualitative data.results: analyzing the data obtained from the conducted interviews, 79 initial themes were extracted. the identified themes were classified into 27 general categories called main themes and then into 5 dimensions by paying close attention to the similarities and differences among them.conclusion: this study could eventually put forward a fivedimensional model in the field of human resource flexibility in the banking industry. flexibility in human resource management activities, perceptualcognitive flexibility, skill flexibility, individual and organizational learning, and behavioral flexibility were the dimensions of this model.