ارائه چارچوب مفهومی تبیین تاب‌آوری سازمانی در برابر فساد در سازمان‌های اقتصادی دولتی ایران با الهام از هستی‌شناسی رئالیسم انتقادی

هدف: سازمان‌های دولتی در مواجهه با فساد و توانایی بازگشت به شرایط قبل از فساد، متفاوت‌اند. هدف پژوهش حاضر، ارائه چارچوب تاب‌آوری سازمانی در برابر فساد در سازمان‌های اقتصادی دولتی ایران است. روش: با استفاده از روش نظریه داده‌بنیاد با رویکرد پدیدار شونده گلیزر و الهام از هستی‌شناسی رئالیسم انتقادی، سعی شد عوامل پدیدآورنده در سه لایه‌ رویداد و سازوکار و ساختار شناسایی شده و در قالبی یکپارچه ارائه شود. یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها، شش مقوله اصلی «پیش‌دستی»، «پایش»، «پاسخ»، «اطمینان‌بخشی»، «کاهش آثار سوء فساد بر کارکنان» و «بهبود سازمانی» در سطح رویداد؛ سه مقوله «کارکنان تاب‌آور»، «هوشمندی و ارگانیسم پویا» و «نظارت قوی» در سطح سازوکار و سه مقوله «فرهنگ سازمانی ضدفساد»، «سیستم باز» و«نگرش به فساد و اصلاح» در سطح ساختار، به‌عنوان عوامل تاب‌آوری سازمانی در برابر فساد، شناسایی شد. نتیجه‌گیری: این عوامل مجموعه‌ای از قابلیت‌ها، توانایی‌ها و اقدام‌هایی است که باید قبل، حین و بعد از فساد در سازمان وجود داشته باشد. این بیانگر «فراقابلیت» بودن مفهوم تاب‌آوری در برابر فساد است.

providing a conceptual framework for explaining organizational resilience against corruption in the governmental economic organizations, inspired by critical realist ontology

objective: this study sought to establish a conceptual framework for explaining organizational resilience against corruption in iranian governmental economic organizations.methods: glaserian emerging grounded theory method was used to identify factors of organizational resilience against corruption as a new concept in literature. in order to find a deeper understanding of the concept and its generative factors in three layers (event, mechanism, and structure), in an integrated framework, the critical realistic ontology was used.results: &anticipating&, &monitoring&, &response&, &reassurance&, &reducing impacts of corruption on staff&, and &improvement& were recognized as principal categories in the empirical layer. categories of &intelligence and dynamic organism&, &strong control& and &resilient staff& were recognized as generative mechanisms in the actual layer. categories of &open system&, &organizational culture& and &attitude to corruption and reform& were recognized as structures in the real layer. these 12 factors with other conditional factors shape organizational resilience against corruption.conclusion: according to these categories, organizational resilience against corruption is a metacapability that includes what organizations should have and do before, during, and after corruption.