طراحی مدل ارزیابی خودگردانی محلی در سطح استان‎های جمهوری اسلامی ایران

هدف: تمرکزگرایی و سازماندهی نامتراکم‎ استان‎ها به‎دلیل گستردگی کشور، تنوع قومی و مذهبی و حجم زیاد خدمات عمومی، جمهوری اسلامی ایران را با کاهش بهره‌وری، تضعیف حاکمیت محلی و اشاعه ملی‌گرایی قومی و مذهبی مواجه است. هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی شاخص‎های حکومت خودگردان محلی، به‎عنوان یکی از انواع حکومت‎های محلی نامترکز است.روش: مدل این پژوهش با استفاده از روش آمیخته طراحی شده است. به‎دلیل کامل نبودن پژوهش‎های پیشین و همچنین موقعیت متفاوت ایران از نظر تنش‎های قومی و اقلیمی، موقعیت جغرافیایی سیاسی و اقتصاد دولتی، در مرحله اول، طراحی الگوی ارزیابی خودگردانی محلی با استفاده از روش تحلیل محتوای جهت‎دار و مصاحبه با 16 خبره، انجام گرفت. در ادامه از طریق مدل‎سازی معادلات ساختاری، الگوی اولیه آزمون شد.یافته‎ها: پس از تحلیل نتیجۀ مصاحبه‎ها، عناصر هویت قانونی، مردم‎سالاری، وظایف حکومتی، اختیارات تصمیم‎گیری و سازمان‎های عمومی، از 567 کد اولیه، 150 مفهوم و 22 مقوله استخراج شدند. همچنین نتیجه آزمون کمی الگوی اولیه، حکایت از تایید کلیه مقوله‎ها و مفهوم‎های مدل غیر از مقوله تحزب‎گرایی داشت. در نهایت به ارزیابی وضعیت خودگردانی استان‎ها از طریق این مدل، پرداخته شد.نتیجه‎گیری: از آنجا ‎که تاکنون مدلی برای ارزیابی خودگردانی استان‎ها طراحی نشده ‎است، نتایج این پژوهش می‎تواند برای تمرکززدایی استان‎ها استفاده شود. نتایج نشان‎ داد که استان‎های تهران، خراسان ‎رضوی و اصفهان، در خودگردانی وضعیت بهتری دارند، در مقابل استان‎های سیستان‎ و ‎بلوچستان، کردستان، لرستان، ایلام و خراسان‎‎های ‎شمالی و جنوبی، وضعیت مطلوبی در خودگردانی ندارند که می‎تواند شکاف توسعه‎ای میان این استان‎ها را افزایش دهد.

Designing Local Selfgovernment Evaluation Model in Provincial Level in Islamic Republic of Iran

Objective: The deconcentrated organizing of provinces along with the expanse of country, ethnic and religious diversity and the massive volume of public services, have confronted Islamic Republic of Iran with various problemssuch as reducing productivity, undermining of local sovereignty and promoting ethnic and religious nationalism. The purpose of this research is to identify indicators of local selfgovernment as an example of decentralized local government.Methods: The model in this research was designed using mixed–method approach. In the first phase, due to the lack of ample previous researches on indicators of local selfgovernment evaluation, and also due to the consideration of ethnic and climatic stresses and geographicalpolitical situations of Iran, the initial evaluation pattern of local selfgovernment was designed through the Directed Content Analysis method. In this section, 16 experts were interviewed. Finally, the initial evaluation pattern was tested using Structural Modeling Equation.Results: Analyzing the results of the interviews, in the qualitative section, legal identity, democracy, government duties, decisionmaking powers, and public organizations elements were extracted from 567 indications, 150 concepts and 22 categories. The results of the quantitative test indicated the confirmation of all categories and concepts, except for the partisanship concept. Finally, the selfgovernment conditions of the provinces have been evaluated using proposed local selfgovernment evaluation model.Conclusion: Since no evaluative model for selfgovernment conditions of the provinces has not been designed so far, the results of this research can be used to decentralize the provinces. The provinces of Tehran, KhorasaneRazavi and Isfahan showed better status in all of the selfgovernment indicators. In contrast, the provinces of SistanoBalochestan, Kordestan, Ilam and northern and southern Khorasan showed lower status in selfgovernment, which can lead to an increase in the developmental gap between these provinces.