بررسی اثر عصاره‌ی هیدروالکلی گل‌گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) بر روی سطح گلوکز خون، پروفایل چربی و لیپوپروتیین‌ها در موش‌های صحرایی نر دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

زمینه و هدف: دیابت شیرین از مهم‌ترین اختلالات متابولیکی در سراسر دنیا می‌باشد. امروزه گیاهان دارویی متعددی به منظور کمک به بهبودی بیماری دیابت قندی استفاده می‌شود. گل گاوزبان ایرانی از گیاهان دارویی مهم در طب سنتی ایران به شمار می‌آید. در مطالعه‌ی حاضر اثرات عصاره‌ی هیدروالکلی این گیاه بر روی قند خون، پروفایل چربی و لیپوپروتیین‌ها در موش صحرایی نر دیابتی بررسی شد.روش بررسی: در این مطالعه 30 سر موش صحرایی نر به طور تصادفی در پنج گروه 6 تایی: کنترل سالم، کنترل دیابتی و دیابتی تیمار با عصاره‌ی گل‌گاوزبان ایرانی (دزهای100، 400 و600 میلی‌گرم در کیلوگرم) تقسیم شدند. القای دیابت با تزریق داخل صفاقی استرپتوزوتوسین به صورت تک دوز (60 میلی‌گرم در کیلوگرم) انجام شد. تزریق عصاره به صورت داخل صفاقی، به مدت 30 روز انجام شد. در پایان مطالعه خونگیری انجام و مقادیر قند، تری گلیسرید، کلسترول تام، hdl-c و ldl-c در نمونه سرم اندازه‌گیری شدیافته‌ها: تیمار موش‌های دیابتی با دوزهای 400 و600 میلی‌گرم در کیلوگرم از عصاره به مدت یک ماه سبب کاهش معنی‌دار گلوکز سرم گردید (01/0p < ). سطوح تری‌گلیسرید، کلسترول تام و ldl در همه گروه‌ها به صورت وابسته به دز کاهش یافت، که این کاهش در دزهای 400 و 600 میلی‌گرم در کیلوگرم از عصاره در مقایسه با گروه کنترل دیابتی معنی‌دار بود (01/0p < ). همچنین میزان hdl در گروه دریافت کننده دز 600 میلی‌گرم در کیلوگرم نسبت به گروه کنترل دیابتی به صورت معنی‌داری (01/0p < ) افزایش یافت.نتیجه‌گیری: عصاره‌ی هیدروالکلی گل گاوزبان ایرانی دارای اثرات هیپوگلایسمیک در موش‌های صحرایی دیابتی می‌باشد و می‌تواند منجر به تغییرات سودمند درسطوح لیپیدها و لیپوپروتیین‌های پلاسمایی گرددد. واژگان کلیدی: دیابت قندی، گل گاوزبان ایرانی، هایپرلیپیدمی، هایپرگلایسمی، استرپتوزوتوسین