بررسی اثر داروی ضد سرطانی پومالیدومید بر فعالیت حیاتی و القای آپوپتوز سلول‌های تک هسته‌ای مغز استخوان

زمینه و هدف: پومالیدومید pomalidomide)) - ترکیبی از دو داروی لنالیدومید (lenalidomide) و تالیدومید (thalidomide) - از جدیدترین داروهای ضد سرطانی می‌باشد. این دارو سبب القای آپوپتوز سلول‌های سرطانی می‌شود و چند مطالعه نیز حاکی از اثر ناچیز سایتوتوکسیک آن بر سلول‌های سالم خون محیطی است. با این حال از تاثیر توکسیک داروی پومالیدومید بر سلول‌های سالم مغزاستخوان که حاوی سلول‌های مهم ایمنی نیز هستند، هنوز اطلاع چندانی‌در دست نیست. در این مطالعه تاثیر داروی پومالیدومید بر سلول‌های تک‌هسته‌ای مغز‌استخوان مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: نمونه‌ها از افرادی است که با وجود نیاز به بررسی مغزاستخوان از لحاظ بالینی، نهایتا مشکل پاتولوژیک خاصی در لکوسیت‌های آن‌ها تشخیص داده نشد. از باقیمانده‌ی نمونه آسپیراسیون مغزاستخوان، سلول‌های تک‌هسته‌ای جداسازی شد. نیمی از سلول‌های تک‌هسته‌ای هر فرد با داروی پومالیدومید (با غلظت نهایی 10µm) و نیمی دیگر بدون دارو (به‌عنوان گروه کنترل) کشت داده شد. پس از 48 ساعت انکوباسیون کشت سلولی، میزان فعالیت حیاتی (mtt) و میزان القای آپوپتوز (با رنگ‌آمیزی فلورسنت اتیدیوم بروماید و اکریدین اورنج) در سلول‌ها بررسی شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از کشت سلولی نشان داد که میزان فعالیت حیاتی سلول‌های تک هسته‌ای مغزاستخوان در حضور داروی پومالیدومید افزایش معنی‌داری نسبت به گروه کنترل داشت (p < 0/05). ولی میزان القای آپوپتوز سلول‌های تک‌هسته‌ای مغزاستخوان در مقایسه با گروه کنترل تفاوت معنی‌داری نداشت. نتیجه‌گیری: پومالیدومید تا حدودی سبب تحریک حیات و فعالیت سلول‌های تک هسته‌ای مغزاستخوان سالم در بهبود و بقای آن‌ها می‌شود و علاوه برآن بر خلاف سایر داروهای ضد سرطانی هیچ اثر توکسیک یا القای آپوپتوزی روی این سلول‌ها نمی‌گذارد. بنابراین به نظر می‌رسد پومالیدومید می‌تواند داروی مناسبتری جهت اجتناب از اثرات جانبی داروهای ضد سرطانی روی سلول‌های سالم باشد.واژگان کلیدی: پومالیدومید، mtt، آپوپتوز، مغز استخوان، سلول‌های تک‌هسته‌ای