سیری در آیه‏ی شفا، تاملی در مقابله‏ی مفاهیم ظلم با ایمان و شفا با خسران در قرآن کریم

زمینه و هدف: آیه‏ی 82 سوره مبارکه‌ی اسرا که از آن می‏توان به آیه‌ی شفا یاد کرد و مستند اصلی بسیاری از مباحث میان رشته‏ای قرآن پژوهی و طب به حساب می‏آید ـ به رغم شهرتی که دارد ـ معنا و مفهوم بایسته‌ی خود را در میان ما، بازنیافته است و پیوند مفردات آن با یکدیگر، مورد تحقیق و پژوهش جدی قرار نگرفته‏اند. این نوشتار در پی آن بود که از طریق بازکاوی معنا و مفهوم دقیق اجزای این آیه و ارتباط مفردات آن با یکدیگر، کم و کیف نگاه به این آیه‌ی کریمه و بیان آن، و نحوه‌ی ارجاع و استناد به آن را متحول سازد.روش بررسی: این تحقیق با تجزیه‌ی معنایی مفردات آیه و ترکیب مفهومی آن‌ها، بر اساس ریشه‌ی لغوی و با بهره‏گیری از قرینه‌ی «مقابله» و تدبّر در سیاق آیه، ظرایف و لطایف آیه‌ی شفا را از نو مورد توصیف و تحلیل قرار داده و از این رهگذر، به برخی از بایسته‏ها در رابطه با مباحث میان‏رشته‏ای قرآن‏پژوهی و طب دست می‏یابد. یافته‏ها: در این آیه، کلمه‌ی شفا در برابر زیان و خسران است و به معنای غنا، سود و رشد می‏باشد و آرامش، گشایش، تسکین، ایمنی و امنیت از آثار و پیامدهای آن به شمار می‏رود و تنها به سبب ایمان، از آسمان قرآن بر زمین تشنه‌ی مومنان به بارش درمی‏آید و هر گونه درد و بیماری را که از جنس زیان، خسارت، تنگی، فشار، ناامنی و ناآرامی باشد، درمان کرده و تسکین می‏بخشد. نیز، ایمان به قرآن در برابر ظلم به آن است که بر پایه‌ی ریشه لغوی آن، به معنای ایمنی طلبی، پناه‏جویی و دردمندی در حضور قرآن بوده، تنها شرط بهره‏مندی از شفای قرآن می‏باشد و ظلم به قرآن عبارت است از استغناورزی، اعراض و بی‏توجهی به قرآن و روآوری به غیر آن و طلب شفا و درمان در بیرون از آن، که حاصلی جز زیان و خسران به دنبال ندارد.نتیجه‏گیری: بر اساس یافته‏های تحقیق، نقش و جایگاه و اهمیت مقوله‌ی «ایمان به قرآن» و دوری از «ظلم» در حق آن، بیش از پیش آشکار می‏شود و ضرورت تامل و تدبر جدی در ماهیت و ابعاد مختلف این دو مقوله که تنها شرط بهره‏مندی از شفا و درمان قرآن به شمار می‏روند روشن می‏گردد.واژگان کلیدی: قرآن، ایمان، شفا، ظلم و خسران