بررسی تنوع فنوتیپی و آلودگی به بورلیا در جمعیت‌های مختلف کنه‌های اورنیتودوروس تولوزانی استان زنجان

زمینه و هدف: کنه‌ی اورنیتودوروس تولوزانی با گزش و خون خواری از انسان از اهمیت پزشکی و بهداشتی خاصی برخوردار است. به رغم اهمیت پزشکی و بهداشتی این کنه، تاکنون مطالعات دقیقی جهت تفکیک فرم‌های مختلف و استعداد‌های آن‌ها در انتقال بیماری انجام نیافته است. به‌همین دلیل برای تعیین تنوع فنوتیپی و آلودگی سویه‌های مختلف این کنه به بورلیا پرسیکا در استان زنجان، مطالعه‌ی حاضر انجام یافت.روش بررسی: در این مطالعه‌ی توصیفی، نمونه‌های اورنیتودوروس تولوزانی در مشاهدات استریومیکروسکوپ با دقت 1/0 میکرومتر، 20 شاخص مرفومتریک کمی اندازه‌گیری و به‌همراه الگوهای پارامترهای کیفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نمونه‌های مورد بررسی همچنین با خون خواری از نوزاد 3 روزه‌ی موش سوری و تزریق سوسپانسیون له شده آن‌ها به صفاق نوزاد موش، تعیین آلودگی به بورلیا شدند.یافته‌ها: بررسی آزمایشگاهی نمونه‌ها نشان داد که آلودگی به بورلیا در نمونه‌های این کنه‌ها 4 تا 8 در هزار است. بررسی صفات مرفومتریک نمونه‌های این کنه از شهرستان‌های خدابنده و ماه‌نشان مشخص کرد که اندازه‌ی بدنی ماده‌ها، 93/3×81/6 میلی‌متر بود و جمعیت‌های دو سویه ماه‌نشان و خدابنده در اندازه عرض کاپیتولوم و منفذ جنسی تفاوت داشتند. نرهای اورنیتودوروس تولوزانی کوچک‌تر از ماده‌ها بودند و به اندازه 6/2×6/4 میلی‌متر می‌رسیدند. به جز طول و عرض کاپیتولوم که در نمونه‌های ماه‌نشان بیشتر از نمونه‌های خدابنده دیده شد، بقیه‌ی شاخص‌ها تفاوتی نداشتند. نمف‌های این دو سویه در اندازه‌ی بدنی، طول و عرض کاپیتولوم، طول بندهای 2 تا4 پالپ با هم دیگر تفاوت داشتند و در بقیه‌ی صفات مشابه هم بودند.نتیجه‌گیری: نظر به وجود تفاوت‌های مرفومتریک نمونه‌ها در مناطق مطالعاتی و آلودگی آن‌ها به بورلیا، کمبود و نبود اطلاعات جامع جهت تفسیر این اطلاعات و انجام مطالعات جامع برای بازنگری توصیف گونه، بیان جایگاه سیستماتیک سویه‌های مختلف و تعیین ماهیت مولکولی جهت شناسایی این کنه، تهیه‌ی پروتوکل تشخیص مولکولی برای اولویت بندی مناطق عملیاتی، پایش عملیات اجرایی جهت تعیین دقیق نرخ آلودگی کنه‌ها به بورلیا مناطق جغرافیایی مختلف ضروری به نظر می‌رسد.واژگان کلیدی: اورنیتودوروس تولوزانی، استان زنجان، خدابنده، ماه‌نشان، بورلیا پرسیکا، صفات مرفومتریک