بررسی اثر عصاره‌ی آبی‌الکلی گیاه بیلهر (Dorema aucheri) بر سطوح تستوسترون، FSH سرم و تعداد اسپرم موش صحرایی نر مدل دیابتی نیکوتین‌آمید- STZ

زمینه و هدف: بیماری دیابت می‌تواند سبب اختلالات جنسی در بیماران شود. با توجه به تاثیر گیاه بیلهر بر هورمون‌های جنسی در مطالعات اخیر، تصمیم به بررسی اثر عصاره‌ی آبی‌الکلی این گیاه بر سطوح تستوسترون، fsh سرم، مورفولوژی بیضه و تعداد اسپرم موش‌های مدل دیابتی نیکوتین آمید- stz (استرپتوزوسین) گرفته شد.روش بررسی: در این مطالعه تجربی 42 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار (150 تا 250 گرم) استفاده شد. برای ایجاد مدل دیابتی، 1 دوز نیکوتین‌آمید (120 میلی‌گرم در کیلو‌گرم) و stz (60 میلی‌گرم در کیلو‌گرم) به‌صورت داخل صفاقی به حیوانات تزریق گردید. حیوانات به 6 گروه 7تایی؛ کنترل، دیابتی، دیابتی+گلی‌بنکلامید (6/0 میلی‌گرم در کیلو‌گرم) و غلظت‌های مختلف 100، 200و400 میلی‌گرم در کیلو‌گرم عصاره‌ی آبی‌الکلی تقسیم شدند. عصاره‌ها به‌صورت 5 روز در هفته، به‌مدت 3 هفته، گاواژ شدند. 24ساعت بعد از آخرین گاواژ تحت یک بیهوشی عمیق با اتر و خونگیری از قلب حیوان، سطوح تستوسترون و fsh سرم مورد سنجش قرار گرفت. سپس مورفولوژی بیضه و در نهایت تعداد اسپرم دم اپیدیدیم حیوانات اندازه‌گیری شد. داده‌ها با استفاده از روش آماری anova یکطرفه مقایسه گردید و مقادیرp کمتر از05/0 معنی‌دار تلقی شد.یافته‌ها: سطح تستوسترون سرم در گروه دیابتی افزایش معنی‌داری را در مقایسه با سایر گروه‌ها (05/0=p) به استثنای گروه کنترل از خود نشان داد. غلظت 200 میلی‌گرم در کیلو‌گرم عصاره‌ی بیلهر افزایش معنی‌داری در تعداد اسپرم‌ها در مقایسه با گروه‌های دیابتی (003/0=p) و دیگر گروه‌ها (05/0 > p) ایجاد نمود.نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر این مطلب بود که عصاره‌ی آبی‌الکلی گیاه بیلهر منجر به بهبود روند تولید اسپرم و افزایش تعداد اسپرم‌ها در موش‌های صحرایی می‌شود و این اثر احتمالا به دلیل حضور فلاونوییدهای موجود در این گیاه صورت گرفته است.واژگان کلیدی: بیلهر، نیکوتین‌آمید، stz، تعداد اسپرم، موش صحرایی