بررسی رفتار غربالگری ماموگرافی بر اساس مدل مراحـل تغییر در زنان بالای 40 سال شهر اصفهان: یک مطالعه‌ی مبتنی بر جمعیت

زمینه و هدف: سرطان پستان، شایع‌ترین نوع سرطان و دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در بین زنان در سراسر جهان است. ماموگرافی حساس‌ترین و اختصاصی‌ترین آزمونی است که برای تشخیص زودرس سرطان پستان استفاده می‌شود. رفتار غربالگری ماموگرافی از جمله رفتارهایی است که بررسی اولیه در مورد مراحل تغییر آن می‌تواند در طراحی مداخلات مناسب و موثر برای انجام و تداوم رفتار غربالگری ماموگرافی مورد استفاده گیرد. لذا، این مطالعه با هدف تعیین مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی در زنان بالای 40 سال شهر اصفهان انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی مبتنی بر جمعیت (population-based)، تعداد 384 نفر از زنان بالای 40 سال شهر اصفهان به روش نمونه‌گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. برای تعیین مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی از پرسشنامه‌ی مراحل تغییر راکووسکی (rakoweski) استفاده شد. براساس این پرسشنامه افراد در مراحل مختلف تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی شامل مرحله پیش تفکر، تفکر، عمل، نگهداری و برگشت طبقه‌بندی می‌شوند. جمع‌آوری اطلاعات به صورت مصاحبه تلفنی انجام شد. داده‌ها ضمن ارایه‌ی آمار توصیفی به وسیله آزمون‌های آماری کای اسکویر و آنالیز واریانس (anova) در سطح معنی‌داری 05/0= ? مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته‌ها: میانگین سنی زنان مورد مطالعه 22/8 ± 24/52 سال بود. از نظر توزیع افراد در هر کدام از مراحل تغییر، نتایج مطالعه نشان داد که2/36، 1/21، 2/4، 2/6 و 3/32 درصد به‌ترتیب در مرحله پیش تفکر، تفکر، عمل ، نگهداری و برگشت رفتار غربالگری ماموگرافی بودند. نتایج آزمون‌های آماری نشان داد که متغیرهای سن (0001/0 p < )، سطح تحصیلات (009/0 p=)، وضعیت تاهل (011/0 p=)، بیمه (025/0 p=) و میزان درآمد (021/0 p=) با مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی از لحاظ آماری ارتباط معنی‌داری داشتند.نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که اکثریت افراد مورد مطالعه در مرحله‌ی پیش تفکر و تفکر بودند و درصد کمی از زنان در مرحله عمل و نگهداری بودند. بنابراین انجام مداخلات آموزشی مبتنی بر مراحل تغییر به منظور ارتقای رفتار غربالگری ماموگرافی ضروری به نظر می رسد.