عوامل پیش بین روانی اجتماعی مصرف مواد مخدر در نوجوانان (انطباق نظریه‌ی گروه دوستان مصرف مواد با نوجوانان ایرانی)

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی متغیر‌های پیش‌بین روانی اجتماعی موثر در مصرف مواد در دوره نوجوانی است. به‌همین منظور با بهره‌گیری از «نظریه‌ی گروه دوستان» دکتر اوتینگ، روابط ساختاری میان متغیر‌های خانواده، مدرسه، گروه همسالان و مذهب و تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم هر یک از آن‌ها بر مصرف مواد مورد بررسی قرار گرفته است.روش بررسی: در پژوهش حاضر با داده‌های به‌دست آمده از 746 دانش‌آموز کلاس سوم دبیرستان (19 مدرسه در نه منطقه‌ی شهر تهران)، ابتدا با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی تاییدی روایی مقیاس‌های تهیه شده سنجیده شدند، سپس با تحلیل روابط ساختاری متغیر‌های روانی اجتماعی نظریه گروه دوستان با استفاده از نرم‌افزار آماری لیزرل 53/8، قابلیت تعمیم این نظریه در میان نوجوانان ایرانی و تبیین مصرف مواد در آن‌ها از طریق بررسی میزان انطباق مدل مشاهده شده مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته‌ها: یافته‌های به‌دست آمده نشان دهنده‌ی روایی مقیاس‌های مورد استفاده در سنجش متغیر‌های مکنون در مدل مورد بررسی می‌باشند. با توجه به معیار‌های برازش مدل، نظریه‌ی گروه دوستان با اعمال برخی تعدیلات در روابط میان متغیرهای مکنون درونزا، تعمیم پذیری مطلوبی را در میان نوجوانان ایرانی دارد.نتیجه‌گیری: خانواده می‌تواند به‌عنوان بنیادی‌ترین عنصر تاثیر گذار در پیشگیری از مصرف مواد در نوجوانان در نظر گرفته شود. بدیهی است، هر اندازه خانواده از توانمندی کمتری برخوردار باشد، به این معنا که به اعضای خانواده به‌ویژه نوجوان کمتر توجه شود و تعارض و کشمکش والدین با یکدیگر بیشتر باشد، احتمال مصرف مواد در فرزند نوجوان بیشتر خواهد شد.واژگان کلیدی: مصرف مواد، نوجوانی، معادلات ساختاری، نظریه گروه دوستان