بررسی ارتباط اختلالات روان‌شناختی و عوامل اجتماعی اقتصادی با بزهکاری نوجوانان

مقدمه: بزهکاری، به معنای اعمال و رفتاری است که بر خلاف قانون و ارزش‌های جامعه رخ می‌دهند. اعتقاد بر این است که شناسایی عوامل مرتبط با بزهکاری، مهم‌ترین اقدام در پیش‌گیری از وقوع جرم می‌باشد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی و تعیین ارتباط اختلالات روان‌شناختی و عوامل اجتماعی اقتصادی با بزهکاری نوجوانان بود.روش‌ها: این مطالعه‌ی مورد شاهدی بر روی 88 نفر (44 نفر از نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت به عنوان گروه مورد و 44 نفر از نوجوانان دبیرستانی 18-15 ساله به عنوان گروه شاهد) انجام شد. جهت جمع‌آوری مشخصات دموگرافیک، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی، از پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته و جهت گرداوری اطلاعات روان‌شناختی، از پرسش‌نامه‌های اختلال سلوک، اختلال بیش‌فعالی نقص توجه، اضطراب و افسردگی استفاده شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون‌های ^2χ و مدل logistic regression در نرم‌افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اختلالات روان‌شناسی شامل اضطراب (p<0.001) و افسردگی(p<0.001) به طور معنی‌داری در گروه مورد نسبت به گروه شاهد بالاتر بود. نسبت افرادی که سابقه‌ی فرار از منزل (0/001 = p)، مصرف مواد مخدر (p<0.001)، طلاق والدین (p<0.001)، بزهکاری در خانواده (p<0.001)، تنبیه بدنی (0/032 = p)، مصرف مواد در خانواده (0/001 = p)، وجود دوستان با سابقه‌ی کیفری (0/002 = p) و پرخاشگری (0/004 = p) داشتند، در گروه مورد به طور معنی‌داری بالاتر از گروه شاهد بود. سطح تحصیلات نوجوانان (p<0.001)، والدین آن‌ها (0/037 = p) و میزان درآمد خانواده (0/001 = p)، در گروه مورد پایین‌تر از گروه شاهد بود. نتایج آنالیز چند متغیره با استفاده از مدل logistic regression ارتباط مستقل و معنی‌داری بین مصرف مواد مخدر و اضطراب با بزهکاری نوجوانان نشان داد. نتیجه‌گیری:اختلالات روان‌شناسی، عوامل خانوادگی، سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی با بزهکاری در ارتباط است. ضمن توجه به این عوامل، رفتارهای فردی مانند مصرف مواد مخدر و اضطراب، از اهمیت ویژه‌ای در بروز رفتار مجرمانه در نوجوانان برخوردار می‌باشد و انجام مداخلات مناسب در جهت اصلاح این رفتارها توصیه می‌گردد.