ارزیابی فون پشه‌های خاکی‌ در کانون بومی لیشمانیوز پوستی در شهرستان دزفول سال 1397

مقدمه: لیشمانیازیس، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های ناقل‌زاد مشترک بین انسان و حیوان است که توسط گونه‌های پشه‌ی خاکی به انسان انتقال می‌یابد. لیشمانیازیس جلدی، در بیشتر مناطق ایران به عنوان مشکل بهداشتی مهمی مطرح می‌باشد. مطالعه‌ی حاضر، برای شناسایی گونه‌های پشه خاکی در شهرستان دزفول انجام شد.روش‌ها: پشه خاکی‌ها، با استفاده از تله‌ی چسبان از مکان‌های داخلی و خارجی از بخش‌های مختلف شهرستان دزفول در سال 1397 صید شدند. همه‌ی پشه خاکی‌های صید شده، با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر، بر اساس صفات ریخت‌شناسی خارجی و داخلی از سر و اندام تناسلی هر دو جنس نر و ماده شناسایی و تعیین گونه شدند.یافته‌ها: در این مطالعه، در مجموع 2132 پشه خاکی جمع‌آوری شد. به طور کلی، 8 گونه پشه خاکی از خانواده‌ی psycodidae و زیرخانواده‌ی phlebotominae شناسایی شد که phlebotomus papatasi با 46 درصد به عنوان گونه‌ی غالب و sergentomyia squamipleuris با 1 درصد به عنوان گونه‌ی مغلوب منطقه شناسایی شدند. phlebotomus papatasi، گونه‌ی غالب در اماکن داخلی با 27.67 درصد پشه‌ی صید شده و sergentomyia tiberiadis گونه‌ی غالب در اماکن خارجی با 21.43 درصد پشه‌ی صید شده گزارش گردید. اوج فعالیت پشه خاکی‌ها در ماه‌های مرداد، شهریور و مهر بود.نتیجه‌گیری: در شهرستان دزفول با توجه به شرایط اقلیمی مناسب، تعداد و تنوع گونه‌های پشه خاکی‌ زیاد است. پشه خاکی phlebotomus papatasi، به عنوان گونه‌ی غالب، ناقل اصلی بیماری لیشمانیوز جلدی در این منطقه می‌باشد.