ارزیابی شاخص شیب دز در تکنیک‌های مختلف پرتودرمانی با شدت مدوله شده (intensitymodulated radiation therapy یا imrt) در بیماران مبتلا به مننژیومای عصب بینایی

مقدمه: پرتودرمانی با شدت مدوله شده (intensitymodulated radiation therapy یا imrt) یکی از بهترین روش‌ها در درمان مننژیومای عصب بینایی (optic nerve sheath meningioma یا onsm) همراه با کنترل رشد تومور وتثبیت بینایی می‌باشد. در این مطالعه، تکنیک‌های مختلف imrt از دیدگاه میزان افت دز در بعد از مرزهای هدف درمان جهت دستیابی به تکنیک بهینه مورد بررسی قرار گرفتند.روش‌ها: فرایند بهینه‌سازی 3 تکنیک imrt با استفاده از 3، 5 و 7 فیلد با فوتون 6 مگاولت برای 15 نفر از بیماران مبتلا به مننژیومای عصب بینایی با استفاده از سیستم طراحی درمان panther prowess انجام شد. برای ارزیابی طرح‌های درمان علاوه بر اطلاعات استخراج شده از هیستوگرام دز حجم (dosevolume histogram یا dvh) و محاسبه‌ی شاخص‌های ارزیابی پوشش هدف، شاخص شیب دز ( یا dgi) تفاضلی و تجمعی در هر سه تکنیک محاسبه و مقایسه شد.یافته‌ها: دز بیشینه و دز میانگین رسیده به تومور با افزایش تعداد فیلدهای imrt افزایش یافت. مقادیر شاخص یکنواختی (uniformity index یا ui) و همگنی (homogeneity index یا hi) بین تکنیک 3 بیم و 7 بیم اختلاف معنی‌داری نشان داد و شاخص انطباق (conformity index یا ci) در تکنیک 7 بیم بسیار نزدیک به مقدار ایده‌آل (0.99) به دست آمد. شاخص شیب دز تفاضلی (difference dose gradient index یا ddgi) در بین سه تکنیک اختلاف ناچیزی با هم داشت و تنها در سطح ایزودز 45 درصد اختلاف معنی‌داری بین تکنیک 5 بیم و 7 بیم مشاهده شد. مقادیر شاخص شیب دز تجمعی (cumulative dose gradient index یا cdgi) میانگین اعدادکوچک‌تری در تکنیک imrt 7 بیم نسبت به دو تکنیک دیگر نشان داد.نتیجه‌گیری: سه تکنیک imrt 3، 5 و 7 فیلد اختلاف آماری چشم‌گیری از نظر میزان افت دز در بعد از مرزهای تومور نسبت به یکدیگر ندارند و انتخاب آن‌ها در درمان مننژیومای عصب بینایی به صلاح دید پزشک مربوط با توجه به شرایط هر بیمار بستگی دارد.