بررسی انگل‌های کرمی روده‌ای سگ‌های ولگرد شهر اصفهان

مقدمه: بیماری‌های زئونوز همیشه تهدید مهمی برای انسان بوده‌اند. این بیماری‌ها بین انسان و بسیاری از حیوانات مشترک هستند. از آن جایی که زاد و ولد سگ‌ها به خصوص سگ‌های ولگرد زیاد است و این حیوانات در محیط‌های اطراف شهرها و پیرامون مساکن انسانی زندگی می‌کنند همواره تهدیدی برای سلامتی محیط زیست و انسان بوده‌اند. شناسایی انگل‌های موجود سگ‌های ولگرد منطقه‌ی اصفهان از نقطه نظر اقتصادی، پزشکی و دامپزشکی به ویژه زئونوز کمک شایانی خواهد نمود. روش‌ها: در این مطالعه تعداد 96 قلاده سگ ولگرد شکار شده از مناطق مختلف شهر اصفهان جمع‌آوری گردید و پس از باز نمودن لاشه‌ی حیوانات، روده‌ی آن‌ها از نظر وجود انگل‌های کرمی بررسی شد. لاشه‌ی حیوانات در محل باز شد و پس از بستن دو سر روده، روده‌ها به آزمایشگاه منتقل گردید. سپس روده‌ها به صورت طولی باز شدند و پس از شستشوی آن‌ها، انگل‌های کرمی موجود در آب جدا شدند. پس از فرآوری ایزوله‌ها در محلول فرمالین ده در صد قرار گرفتند. پس از رنگ‌آمیزی موقت و دایمی ‌و طی مراحل آب‌گیری و شفاف‌سازی، ایزوله‌های مناسب مونت دایمی شدند. سپس اشکال ایزوله‌ها با ابزار ترسیم کشیده شد و با استفاده از کلیدهای تشخیصی موجود، شاخص‌های تاکسونومی (طول قلاب بزرگ، شکل بند، موقعیت کیسه‌ی سیر، موقعیت بیضه‌ها و تخمدان در بندهای سستودها) تمامی ایزوله‌ها مطالعه شدند. این شاخص‌ها در نماتودها شامل اندازه‌ی طول بدن، تزیینات کوتیکولی، شکل باله‌ی راسی و دمی و تعداد و شکل لب‌ها و حالت مری همچنین موقعیت محل واژن و مقعد بود. تمامی ایزوله‌ها در حد جنس و سپس گونه شناسایی شدند. یافته‌ها: در این بررسی با مطالعه‌ی 96 قلاده سگ ولگرد روده‌های 60.4 درصد آن‌ها آلوده به حداقل یک کرم بود. ایزوله‌های کرمی در مجموع شامل هفت گونه سستود و سه گونه نماتود بودند که شامل: 24 درصد تنیا اویس، 13.54 درصد تنیا هیداتیژنا، 5.21 درصد تنیا پیزیفورمیس، 5.21 درصد تنیا مولتی‌سپس، 27.1 درصد اکینوکوکوس گرانولوسوس، 22.92 درصد دیپلیدیوم کانینوم، 5.21 درصد مزوسستوییدس لینه‌آتوس و 21.9 درصد توکسا سکاریس لئونینا، 6.25 درصد توکسوکارا کانیس و 3.13 درصد ریکتولاریا افینیس بودند.گونه‌ی تنیا پیزیفورمیس برای اولین بار از اصفهان گزارش ‌شد. نتیجه‌گیری: ارقام فوق بیان‌گر اهمیت این انگل‌ها از نقطه نظر پزشکی و دامپزشکی است، بنابراین باید نسبت به درمان سگ‌های صاحب‌دار و گله و از بین بردن سگ‌های ولگرد و همچنین از بین بردن لاشه‌های آلوده به مرحله‌ی لاروی سستودهای زئونوز توجه مبذول داشت. شناسایی انگل‌های موجود در این حیوانات به بهبود وضعیت مبارزه و کنترل بیماری‌های زئونوز کمک شایانی خواهد نمود.