مقایسه‌ی اثر متفورمین و پیوگلی‌تازون در کاهش سطح مقاومت به انسولین در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک

مقدمه: سندرم تخمدان پلی کیستیک (polycystic ovary syndrome یا pcos) شایع‌ترین اختلال اندوکرین در میان زنان سنین باروری است و 7 درصد این زنان را گرفتار می‌کند. pcos اختلالی است که با عدم تخمک‌گذاری،‌ هایپرآندروژنیسم و مقاومت به انسولین مشخص می‌شود و خطر ابتلا به دیابت نوع دو و سندرم متابولیک را افزایش می‌دهد. ابتلا به سندرم متابولیک سبب افزایش احتمال مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی می‌گردد. هدف این مطالعه مقایسه‌ی اثر دو دسته داروی حساس کننده به انسولین، متفورمین و پیوگلی‌تازون، از نظر کاهش مقاومت به انسولین و تغییرات بیوشیمیایی بود. روش‌ها: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی بود که در بیمارستان بوعلی سینای شهر قزوین انجام شد و 3 ماه به طول انجامید. زنان به صورت تصادفی به دو گروه 28 نفره تقسیم شدند. گروه اول تحت درمان با قرص متفورمین (500 میلی‌گرم، 3 بار در روز) و گروه دوم تحت درمان با قرص (پیوگلی‌تازون، 30 میلی‌گرم در روز) به مدت 12 هفته قرار گرفتند. سطح سرمی انسولین، قند خون ناشتا (fasting blood sugar یا fbs) و پروفایل لیپید شامل تری‌گلیسرید (tg)، کلسترول (chol)، لیپوپروتئین با دانسیته‌ی کم (low density lipoprotein یا ldl) و لیپوپروتئین با دانسیته‌ی زیاد (high density lipoprotein یا hdl) قبل از درمان و در پایان ماه سوم اندازه‌گیری شد. اندکس homa (homeostatic model assessment) و شاخص توده‌ی بدنی (body mass index یا bmi) نیز قبل و بعد از درمان محاسبه گردید. یافته‌ها: قبل از درمان هر دو گروه از نظر سن، وزن و bmi همسان‌سازی شدند. قبل از درمان اختلاف معنی‌داری در fbs، hdl، ldl، tg، chol و سطح سرمی انسولین بین دو گروه مشاهده نشد. بعد از درمان میانگین سطح سرمی fbs، tg، chol، ldl و انسولین در هر دو گروه به طور معنی‌داری کاهش و ‌hdl در هر دو گروه به طور معنی‌داری افزایش داشت (0.01 > p). bmi در گروه متفورمین قبل از درمان 26.1 و بعد از درمان 25.5 (0.05 > p) و در گروه دوم قبل از درمان 25.9 و بعد از درمان 25.2 به دست آمد (0.05 ≤ p). نتیجه‌گیری: کاربرد حساس کننده‌های انسولین (متفورمین و پیوگلی‌تازون) در هر دو گروه کاهش معنی‌داری در مقاومت به انسولین ایجاد کرد. اندکس homa در هر دو گروه به طور معنی‌دار کاهش یافت. در گروه متفورمین، bmi پس از درمان به طور معنی‌داری کاهش یافت؛ در حالی که، در گروه پیوگلی‌تازون کاهش bmi از نظر آماری معنی‌دار نبود و تغییرات fbs، tg، chol، hdl و ldl نیز پس از درمان در هر دو گروه معنی‌دار بود.