بررسی عملکرد کلیه در کودکان مبتلا به هیپوتیروییدی مادرزادی

مقدمه: کم‌کاری مادرزادی تیرویید از علل قابل پیشگیری عقب‌ماندگی ذهنی است. این در حالی است که کمتر از 10 درصد نوزادان مبتلا بر اساس علایم بالینی در ماه اول تشخیص داده می‌شوند و اگر تشخیص بر مبنای برنامه‌های غربال‌گری صورت نگیرد، تشخیص دیررس خواهد بود و عوارض جبران ناپذیر مغزی شنوایی ایجاد خواهد شد. عدم درمان هیپوتیروییدی مادرزادی باعث عقب‌ماندگی رشدی و تکاملی می‌شود و می‌تواند با عوارض قلبی، اسکلتی و ناهنجاری‌های دستگاه گوارش همراه باشد. از جمله مواردی که به تازگی به هیپوتیروییدی نسبت داده می‌شود مشکلات کلیوی می‌باشد که هنوز مورد بحث است. این مطالعه به منظور ارزیابی اثر هیپوتیروییدی بر ساختار و عملکرد کلیه‌ها طراحی شد.روش‌ها: این مطالعه‌ی مورد-شاهدی بر روی 36 کودک مبتلا به هیپوتیروییدی مادرزادی در مقایسه با 38 کودک سالم که طی اردیبهشت 1389 تا آبان ماه سال 1390 به بیمارستان الزهرا (س) وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مراجعه کرده بودند، انجام شد. کودکان بعد از معاینه‌ی فیزیکی برای سنجش کراتینین، نیتروژن اوره‌ی خون، منیزیم، کلسیم، سدیم، پتاسیم، tsh (thyroid-stimulating hormone) و t4 در خون و آزمایش کامل ادرار از نظر بررسی میکروآلبومینوری، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و کراتی‌نین به آزمایشگاه ارجاع شدند تا با استفاده از این آزمایشات، gfr (glomerular filtration rate) و عملکرد توبول پروگزیمال و دیستال و قوس هنله ارزیابی شود. همچنین ابعاد کلیه با کمک سونوگرافی تعیین شد. گروه شاهد از بین خواهران و برادران کودکان مبتلا به هیپوتیروییدی مادرزادی و کودکان سالم مراجعه‌کننده به درمانگاه غدد کودکان انتخاب شدند. گروه مورد و شاهد از نظر عملکرد کلیوی و آناتومی کلیه با هم مقایسه شدند.یافته‌ها: میانگین سنی افراد در گروه مورد 4.1 ± 9.1 سال و در گروه شاهد 3.6 ± 9.2 سال بود (0.05 < (p. میانگین gfr در گروه مورد 12.9 ± 98.28 میلی‌لیتر در دقیقه و در گروه شاهد 13 ± 98.23 میلی‌لیتر در دقیقه بود )0.05 < . (pگروه مورد نسبت به گروه شاهد از نظر کسر ترشحی سدیم( 0.65 ± 1.01 در مقایسه با 0.32 ± 0.77، 0.04 = p) و کسر ترشحی پتاسیم (14.1 ± 12.47 در مقایسه با 3.8 ± 7.09، 0.03 = p) و نیز نسبت پتاسیم ادرار به کراتینین ادرار (0.95 ± 0.81 در مقایسه با 0.26 ± 0.46، 0.04 = p) تفاوت داشتند.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه به نظر می‌رسد هیپوتیروییدی مادرزادی اگر چه اثری بر اندازه‌ی کلیه‌ها در انسان ندارد، ولی می‌تواند بر توبول‌های کلیه اثر بگذارد. اثر آن بر توبول‌های دیستال واضح‌تر از سایر توبول‌ها است. توصیه می‌شود در این زمینه مطالعات بیشتری صورت گیرد.