ارزیابی عوامل خطر نیدل استیک در کارکنان بهداشتی درمانی بیمارستان الزهرای (س) اصفهان

مقدمه: تماس‌های شغلی با خون و مایعات بدن و به دنبال آن ایجاد عفونت‌های منتقل شونده از راه خون خطر قابل توجهی را برای پرسنل بهداشتی- درمانی ایجاد می‌کند. آسیب نیدل استیک منجر به آسیب‌های شغلی می‌شود و بار سنگین بهداشتی، روانی و اقتصادی به فرد، نظام سلامت و جامعه تحمیل می‌نماید. مطالعه‌ی حاضر، با هدف ارزیابی عوامل موثر بر آسیب نیدل استیک در بزرگ‌ترین بیمارستان اصفهان انجام شد. روش‌ها: مطالعه‌ی حاضر، از نوع مورد- شاهدی بود که بر روی 200 نفر (شامل 100 نفر در گروه مورد و 100 نفر در گروه شاهد) از کارکنان بهداشتی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت. تعداد 100 نفر از کارکنان دچار آسیب نیدل استیک به عنوان گروه مورد انتخاب شدند و برای مقایسه‌، 100 نفر از کسانی که تا کنون دچار آسیب نیدل استیک نشده بودند، به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. پرسش‌نامه‌ی محتوای شغلی (job content questionnaire)، عوامل شغلی (عنوان شغلی، سابقه‌ی کار، شیفت کاری، وضعیت استخدامی و بخش محل فعالیت) و خصوصیات نیدل استیک (شامل شدت مواجهه، نوع فرایند در حال انجام، نوع و خصوصیات ابزار مصرفی) تکمیل گردید. یافته‌ها: ارتباط معنی‌داری میان دست غالب چپ (0.020 = p) و سابقه‌ی شرکت در کلاس‌های آموزشی (0.010 > p) با نیدل استیک یافت شد. بیشترین میزان نیدل استیک در پرستاران (72 درصد در گروه شاهد در برابر 65 درصد در گروه مورد)، شیفت کاری چرخشی (80 درصد در گروه شاهد در برابر 72 درصد در گروه مورد) و با سابقه‌ی کار کمتر از 15 سال (52 درصد در گروه شاهد در برابر 46 درصد در گروه مورد) بود، اما این موارد، رابطه‌ی معنی‌داری با بروز نیدل استیک نداشتند (0.050 < p). آزمون logistic regression نشان داد که حمایت اجتماعی (0.85 = odd ratio یا or؛ 0.001 > p)، تقاضای روحی- روانی شغلی (1.07 = or؛ 0.001 = p)، جنس (0.44 = or؛ 0.010 = p)، دست غالب (0.52 = or، 0.040 = p) و شرکت در کلاس‌های آموزشی (0.24 = or، 0.005 = p) عوامل موثر در نیدل استیک بودند. نتیجه‌گیری: شرکت در کلاس‌های آموزشی توسط کارکنان بهداشتی- درمانی، به صورت چشم‌گیری می‌تواند نقش پیش‌گیرانه در بروز آسیب نیدل استیک داشته باشد. از جمله مواردی که ارتباط معنی‌داری با آسیب نیدل استیک داشت، باید به نگرش به مهارت، قدرت تصمیم‌گیری، فعالیت بدنی و انواع حمایت اجتماعی اشاره نمود که لزوم برنامه‌ریزی جامعی در مراکز بهداشتی- درمانی نمایان می‌سازد.