ارزیابی سریع فناوری سلامت تاسیس بیمارستان توان‌بخشی: مطالعه‌ی مروری

مقدمه: طب توان‌بخشی به عنوان یک ابزار کارآمد در درمان بیماران دچار ناتوانی شناخته می‌شود که می‌تواند به عنوان طب مکمل در کنار روش‌های درمانی قرار گیرد؛ در این خصوص، مراکز توان‌بخشی نقش بارزی را در انجام این فرایند، ایفا می‌نمایند. روش‌ها: مطالعات نوع دوم و ارزیابی اقتصادی، که در آن‌ها انواع مراکز توان‌بخشی برای درمان بیماران دچار ناتوانی حرکتی یا ادارکی با دیگر روش‌های سنتی رایج توان‌بخشی مورد استفاده مقایسه شده بود، بررسی گردید. مطالعات مرتبط از طریق پایگاه‌های داده‌ی cochrane، مرکز انتشارات دانشگاه york (centre for reviews and dissemination یا crd)، scopus و google scholar تا ژوئن سال 2012 مورد جستجو قرار گرفت. نتایج مقالات یافت شده، به روش کیفی تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: بر اساس 15 مقاله‌ی مطالعه شده، شاخص barthel در مورد بیماران با توان‌بخشی به صورت بستری (29 ± 42 امتیاز) از بیماران با توان‌بخشی سرپایی (26 ± 23 امتیاز) بیشتر بود (0.05 > p). برای مراکز بستری، انجام توان‌بخشی زودرس موجب اکتساب سریع توانایی‌های عملکردی نسبت به مراکز سرپایی می‌گردد (1.55 در مقابل 0.50). از لحاظ هزینه- اثربخشی در بیماری‌های قلبی نیز تفاوت هزینه‌های تعدیل شده در هزینه‌ی کل بین توان‌بخشی سرپایی و بستری، حدود 2895- یورو (0.102 = p) و تفاوت تعدیل شده در تاثیرات در حدود 0.018 qaly (quality-adjusted life year) در حمایت از درمان به صورت سرپایی بود. نتیجه‌گیری: با توجه به این که هم‌اکنون امکان ارایه‌ی خدمات توان‌بخشی به صورت سرپایی و کلینیک‌های روزانه (day clinics) وجود دارد، تاسیس بیمارستان‌های توان‌بخشی مقرون به‌صرفه و صلاح نمی‌باشد؛ با این وجود پیشنهاد می‌شود، جهت ارایه‌ی خدمت به بیماران دارای بیماری صعب‌العلاج و یا دارای دوره‌ی نقاهت طولانی و سخت، واحدی تحت عنوان «واحد توان‌بخشی» در بیمارستان‌های تخصصی تاسیس گردد.