بررسی اثربخشی روش آرام‌سازی پیش رونده‌ی عضلانی بر اضطراب رقابتی ورزشکاران (مطالعه موردی: فوتبالیست‌ها)

مقدمه: اضطراب رقابتی نوع ویژه‌ای از اضطراب است که ورزشکاران در آستانه‌ی مسابقات مهم به آن دچار می‌شوند. این اضطراب در دو بعد جسمانی با علایمی مانند لرزش، تپش قلب، تنگی نفس و علایمی از این دست و نیز علایم شناختی شامل ترس از شکست و نگرانی از عملکرد ضعیف، بروز می‌کند. یکی از مهارت‌های روان‌شناختی که گمان می‌رود در کاهش و کنترل اضطراب رقابتی ورزشکاران اثربخش باشد، روش آرام‌سازی است. این روش به طور کلی شامل دو شیوه‌ی مبتنی بر آرام‌سازی عضلانی و شناختی است. در پژوهش حاضر، روش آرام‌سازی پیش رونده‌ی عضلانی به کار گرفته شد؛ در حالی که در آرام‌سازی ورزشکاران، بیشتر آرام‌سازی روحی مطرح است و کمتر به آرام‌سازی عضلانی توجه می‌شود. روش‌ها: در این مطالعه، 30 نفر از بازیکنان باشگاه ذوب آهن اصفهان، به صورت تصادفی در دو گروه شاهد و مورد قرار گرفتند. ابتدا از همه‌ی بازیکنان به وسیله‌ی پرسش‌نامه‌ی اضطراب حالتی- رقابتی 2-csai (2- competitive state anxiety inventory) پیش آزمون به عمل آمد. سپس بازیکنان گروه مورد، 20 جلسه تمرین آرام‌سازی دریافت داشتند، آن گاه مرحله‌ی پس آزمون انجام گردید. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش که با استفاده از روش‌های آماری one-way anova (one-way analysis of varianc) با آزمون‌های تعقیبی، paired t و independent t به دست آمد (05/0 = p)، نشان داد که آرام‌سازی پیش رونده‌ی‌ عضلانی به طور معنی‌داری اضطراب بدنی بازیکنان را کاهش می‌دهد، اضطراب شناختی آن‌ها را نزدیک به مرز معنی‌داری پایین می‌آورد و از تعداد ضربان قلب استراحت بازیکنان به میزان معنی‌داری می‌کاهد. نتیجه‌گیری: دروازه‌بانان نسبت به مدافعان و هافبک‌ها به طور معنی‌داری اضطراب شناختی بیشتری دارند، اما در مقایسه با بازیکنان خط حمله، این تفاوت معنی‌دار نبود. به عبارت دیگر، پس از دروازه‌بان‌ها که بیشترین میزان اضطراب رقابتی را نشان داداند، بازیکنان خط حمله بالاترین میزان اضطراب رقابتی را داشتند و بازیکنانی که در خطوط دفاع و میانی بازی می‌کردند، در مجموع اضطراب رقابتی کمتری را نشان دادند. همچنین بازیکنان بومی و غیر بومی در هیچ کدام از سه زیر مقیاس‌های اضطراب شناختی، اضطراب بدنی و اعتماد به نفس، تفاوت معنی‌داری نداشتند.