مقایسه‌ی شاخص‌های اصلی سلامت در مناطق روستایی استان اصفهان قبل و بعد از اجرای برنامه‌ی پزشک خانواده

Lقدمه: اصلاح نظام سلامت در ایران، تحت عنوان برنامه‌ی پزشک خانواده، در کل مناطق روستایی و شهرهای با جمعیت کمتر از بیست هزار نفر، از سال 1384به اجرا گذاشته شد. هدف از این مطالعه، مقایسه‌ی شاخص‌های اصلی سلامت قبل و بعد از اجرای برنامه‌ی پزشک خانواده بود.روش‌ها: در این مطالعه که در سال 1391 به صورت trend analysis انجام شد، شاخص‌های اصلی سلامت، طی یک دوره‌ی 10 ساله، از سال 1381 تا 1390 طی دو دوره‌ی زمانی، یک دوره‌ی زمانی 4 ساله قبل از اجرای برنامه‌ی پزشک خانواده و یک دوره‌ی 6 ساله بعد از اجرای این برنامه در استان اصفهان، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده‌های حیاتی در خانه‌های بهداشت و مراکز بهداشتی- درمانی روستایی، در فرم استانداردی به نام زیج حیاتی گردآوری و طبقه‌بندی می‌شود. این داده‌ها در مراکز بهداشت شهرستان، وارد نرم‌افزار مخصوص زیج حیاتی شهرستان می‌شود. این مطالعه، با بررسی اطلاعات موجود در نرم‌افزار شاخص‌های حیاتی برگرفته از زیج‌های حیاتی مناطق روستایی استان اصفهان، در واحد آمار و رایانه‌ی مرکز بهداشت استان، اجرا شد.یافته‌ها: میزان مرگ نوزادی (nmr یا neonatal mortality rate) از 16/23 در هزار نفر تولد زنده (قبل از اجرای برنامه‌ی پزشک خانواده) به 8/8 در هزار نفر (بعد از اجرای برنامه‌ی پزشک خانواده) کاهش یافته بود. میزان مرگ شیرخواران (imr یا infant mortality rate) از میزان 21/64 در هزار تولد زنده، به 14/20 کاهش یافته بود. همچنین میزان مرگ کودکان زیر 5 سال (mr5u یا under-5-year mortality rate)، از 26/33 در هزار نفر تولد زنده تا حد 17/40 پایین آمده بود.نتیجه‌گیری: به دنبال اجرای برنامه‌ی پزشک خانواده در مناطق روستایی استان اصفهان، کاهش قابل ملاحظه‌ای در شاخص‌های اصلی سلامتی مانند میزان‌های مرگ نوزادان، مرگ شیرخواران و مرگ کودکان زیر 5 سال مشاهده می‌شود.