سلامت جغرافیایی و سلامت انسان مطالعه‌ی موردی: پایش آلودگی خاک به آرسنیک و ارتباط آن با سرطان ریه در استان اصفهان با استفاده از فن‌آوری فضایی سنجش از دور

مقدمه: سرطان ریه یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان است. به همین دلیل، شناسایی علل به وجود آورنده‌ی این بیماری و همچنین شناخت کانون‌های پراکندگی آن‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل در کنترل و کاهش این بیماری می‌باشد. هدف از مطالعه‌ی حاضر، پایش آلودگی آرسنیک محیطی و اثر آن بر بیماری سرطان ریه می‌باشد.روش‌ها: در این پژوهش توصیفی، میزان کود شیمیایی استفاده شده طی سال‌های 90-1388 تهیه گردید. آمار کلی سرطان ریه در محل مطالعه در طی سال‌های 90-1388 تهیه شد و با نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis یا geographic information system) پراکندگی بیماری ترسیم گردید. سپس با استفاده از فن‌آوری سنجش از دور، آرسنیک خاک معین و پراکندگی آن نشان داده شد.یافته‌ها: با تطبیق نقشه‌ی پراکندگی آرسنیک و سرطان ریه، نتایج حاصل به صورت زیر به دست آمد: در مناطقی که پراکندگی عنصر آرسنیک از میزان بالاتری برخوردار بود، میزان سرطان ریه نیز به همان نسبت بالاتر بود و در مکان‌هایی از منطقه‌ی مورد مطالعه که بیشترین کود شیمیایی مصرف شده بود، میزان آرسنیک بالاتر از سایر مکان‌ها بود.نتیجه‌گیری: میزان سرطان ریه در شهرستان‌هایی که پراکندگی آرسنیک بیشتر است و همچنین دارای مرکزیت کشاورزی بالاتری هستند، مشهودتر است. الگوی مشاهده شده به علت استفاده از فن‌آوری‌های کشاورزی از قبیل استفاده از برخی سموم و کودهای کشاورزی در این مناطق که موجب ازدیاد عنصر ارسنیک در این مناطق می‌شود، دلایلی بر تایید فرضیه‌ی اثر ارسنیک بر ازدیاد سرطان ریه در این مناطق است.