بررسی تاثیر عصاره‌ی رازیانه در پیش‌گیری از اختلال حافظه‌ی ناشی از اسکوپولامین در موش سوری نر

مقدمه: استروژن از جمله هورمون‌های استروئیدی است که علاوه بر اثرات شناخته شده‌ی آن بر جنس ماده، اثرات مفیدی نیز بر روی حافظه دارد. گیاه رازیانه حاوی ترکیبات فیتواستروژنی می‌باشد و احتمال دارد که این گیاه از این طریق بتواند اثرات مثبتی بر حافظه داشته باشد. این تحقیق به منظور بررسی اثرات رازیانه بر بهبود حافظه انجام شد. روش‌ها: حافظه، به کمک روش بررسی شیء جدید در موش‌های سوری نر نژاد balb-c بررسی شد. این روش شامل سه مرحله‌ی خوگیری، یادگیری (t1) و آزمایش حافظه (t2) می‌باشد. در این روش، اختلاف زمانی که حیوان صرف شناسایی شیء قدیمی (f) و شیء جدید (n) می‌کند، به عنوان معیاری جهت ارزیابی حافظه استفاده می‌شود: شاخص تشخیص (recognition index یا ri) = 100 × [(n + f) / (n – f)]. یافته‌ها: تخریب حافظه به دنبال تزریق زیرجلدی mg/kg 0/5 اسکوپولامین ایجاد شد [0/3 ± 0/16- = (%) ri]. mg/kg 50 عصاره‌ی رازیانه (5 دقیقه قبل از t1) به میزان قابل توجهی مانع از اختلال حافظه گردید [1/7 ± 0/35 = (%) ri] و حافظه‌ی حیوانات به حدود حافظه‌ی حیوانات سالم [9/5 ± 0/50 = (%) ri]. رسید. به علاوه، تزریق داخل صفاقی mg/kg 0/2 از 17 بتا استرادیول نتایج مشابهی به همراه داشت [6/6 ± 0/36 = (%) ri]؛ ولیتزریق داخل صفاقی mg/kg 0/1 تاموکسیفن اثرات مفید رازیانه در بهبود حافظه را از بین برد [1/7 ± 0/29- = (%) ri]. نتیجه‌گیری: اترات مفید رازیانه بر حافظه از طریق گیرنده‌های استروژنی در مغز صورت می‌گیرد؛ به صورتی که، تحریک این گیرنده‌ها منجر به افزایش سطح استیل کولین می‌شود. به همین دلیل، از اثرات آنتاگونیستی اسکوپولامین بر گیرنده‌های کلینرژیک به صورت رقابتی ممانعت می‌کند.