بررسی رابطه‌ی بین پرخاشگری، مصرف دخانیات و مواد مخدر با فراوانی و شدت تصادفات رانندگی

مقدمه:مطابق با داده‌های سازمان بهداشت جهانی، عوامل انسانی (رفتاری) در 60 درصد تصادفات نقلیه‌ای، به عنوان دلیل اصلی و در 95 درصد کل تصادفات نیز به عنوان یک عامل تاثیرگذار به شمار می‌آیند. مرگ و میر حوادث رانندگی در ایران، 15 برابر کشورهای توسعه یافته است. عوامل گوناگونی در بروز رفتار پرخطر رانندگی نقش دارد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی ارتباط پرخاشگری و مصرف مواد مخدر با تعداد و شدت تصادفات رانندگی بود.روش‌ها: این مطالعه، از نوع توصیفی تحلیلی و بررسی مقطعی بود. داده‌ها از طریق توزیع دو پرسش‌نامه‌ی دموگرافیک (مشتمل بر سن، جنس، مصرف دخانیات، سوء مصرف مواد مخدر) و پرسش‌نامه‌ی پرخاشگری buss and perry (buss and perry aggression questionnaire یا agq) در شهر اصفهان در سال 1394 جمع‌آوری شد. پرسش‌نامه‌ی agq شامل 29 ماده است که جهت سنجش پرخاشگری استفاده می‌شود. در صورت به دست آمدن نمره‌ی بیش از 87، فرد پرخاشگر محسوب می‌شود. برای واکاوی اطلاعات، از آزمون‌ χ2آزمون تعقیبی tukey و آزمون‌های wil-coxon، kruskall-wallis، anova و mann-whitney و همچنین، نرم‌افزار spss استفاده شد.یافته‌ها: از 450 راننده‌ی مورد پژوهش، 26 درصد افراد نمره‌ی آزمون agq بیشتر از 87 و 74 درصد نمره‌ی آزمون کمتر از 87 داشتند. 40 درصد افراد مورد بررسی، دارای سابقه‌ی مصرف سیگار و 16/2 درصد دارای سابقه‌ی مصرف مواد مخدر بودند. 28/8 درصد تصادفات صورت گرفته منجر به جرح، 12/4 درصد منجر به فوت و 58/8 درصد منجر به خسارت مالی شده بودند. مصرف مواد مخدر و سیگار با تعداد و شدت تصادفات رانندگی ارتباط داشت (0/001 = p برای هر دو). همچنین، پرخاشگری با تعداد (0/017= p) و شدت تصادفات (0/006 = p) مرتبط بود.نتیجه‌گیری:نتایج این مطالعه از وجود ارتباط بین فراوانی و شدت تصادفات با پرخاشگری، مصرف سیگار و سوء مصرف مواد مخدر حکایت دارد. این یافته‌ها، لزوم توجه بیشتر به ارزیابی پرخاشگری و مصرف مواد در رانندگان توسط دستگاه‌های مسوول را مورد تاکید قرار می‌دهد.