بررسی دز اندام‌ها در آزمایش‌های رایج رادیوگرافی شهر یاسوج با استفاده از اندازه‌گیری تجربی و محاسبات monte carlo

مقدمه: تحقیقات در زمینه‌ی دوز دریافتی بیماران در بخش‌های رادیوگرافی، می‌تواند به بهینه‌سازی تکنیک‌های تصویربرداری و کاهش دوز دریافتی بیمار کمک کند. هدف از انجام این مطالعه، برآورد دوز دریافتی بیماران در بخش‌های رادیولوژی شهر یاسوج جهت تهیه‌ی اطلاعات لازم برای پرسنل پرتوکار، مردم جامعه و سازمان‌های مربوط بود.روش‌ها: در این مطالعه‌ی توصیفی- مقطعی در سال 1393 بر روی 3 دستگاه مولد پرتوی ایکس در 5 مرکز رادیولوژی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، دوز دریافتی اندام‌ها در آزمایش‌های رایج رادیوگرافی با استفاده از روش تجربی و محاسبات monte carlo ارزیابی شد. برای هر دستگاه، 12 بیمار مراجعه کننده به بخش رادیولوژی جهت انجام رادیوگرافی قفسه‌ی سینه به صورت تصادفی انتخاب شدند و مقادیر دوز سطحی (esd یا entrance surface dose) برای آزمایش‌های مرسوم رادیوگرافی با استفاده از دوزیمتر ترمولومی‌نسانس (tld یا thermoluminescence dosimeter) اندازه‌گیری گردید. سپس با استفاده از شبیه‌سازی، دوز رسیده به بافت‌های داخلی به دست آورده شد.یافته‌ها: دوز دریافتی پوست یا دوز سطحی (esd)، برای رادیوگرافی‌های مرسوم برای نمای خلفی- قدامی قفسه‌ی سینه در محدوده‌ی 1/28-0/29 میلی‌گری بود. این مقدار، برای نمای قدامی- خلفی جمجمه در محدوده‌ی 3/80-1/96 میلی‌گری اندازه‌گیری شد. بیشترین دوز در تصویربرداری قفسه‌ی سینه به ریه‌ی بیماران زن رسیده بود. همچنین، در تصویربرداری جمجمه، بیماران زن دچار بیشترین تابش‌گیری ناخواسته بودند.نتیجه‌گیری: در تصویربرداری قفسه‌ی سینه و به ویژه تصویربرداری از بیماران زن، داشتن برنامه‌های کنترل کیفی (quality control) یا تضمین کیفیت (quality assurance) در مراکز رادیولوژی، امری اجتناب ناپذیر است که به دنبال آن، اخذ تصاویر با کیفیت بالا در ازای دوز دریافتی کمتر خواهد بود.