مقایسه‌ی عملکردهای اجرایی بین فازهای مختلف در بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی نوع یک و افراد عادی

مقدمه: اختلال دو قطبی، یک بیماری پیچیده و مزمن با اپیزودهای مانیا و افسردگی است. با توجه به احتمال وجود نقص در عملکردهای عصب روان‌شناختی در بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی، هدف از انجام مطالعه‌ی حاضر، تعیین میانگین نمره‌ی عملکردهای اجرایی (انعطاف‌پذیری شناختی و حافظه‌ی کاری) در فازهای مانیا، یوتایمیا و افسردگی در اختلال دو قطبی نوع یک و مقایسه‌ی آن با افراد عادی بود. روش‌ها: در یک مطالعه‌ی علی مقایسه‌ای در سال 1395، 41 بیمار مبتلا به اختلال دو قطبی نوع یک مراجعه کننده به اورژانس، بخش‌ها و درمانگاه‌های روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تشخیص روان‌پزشک بر اساس diagnostic and statistical manual of mental disorders-5 (dsm-5)، مقیاس مانیای young و افسردگی hamilton و 18 فرد سالم بر اساس پرسش‌نامه‌های symptom checklist-90-revised v.4.1 (scl90r v.4.1) و short form health survey-36 (sf-36) با نمونه‌گیری در دسترس به پژوهش وارد شدند. این افراد با آزمون‌های کامپیوتری wisconsin (wisconsin card sorting testversion 3 یا wcst-v3) و حافظه‌ی کاری wechsler (working memory wis software v-4 یا wmw v-4) مقایسه شدند. یافته‌ها: در شاخص‌های عملکردهای اجرایی، بیماران در فازهای بیماری تفاوت معنی‌داری نداشتند، اما در مقایسه با گروه شاهد، در شاخص‌های انعطاف‌پذیری شناختی در آزمون wisconsin، تعداد طبقات صحیح کمتر (0/004 = p)، تعداد خطای درجاماندگی بیشتر (0/0001 >p)، تعداد کوشش‌های بیشتر (0/001 = p)، پاسخ‌های نادرست بیشتر (0/003 = p) و مدت زمان اجرای آزمون طولانی‌تر (0/002 = p) داشتند. عملکرد گروه مانیا در مقایسه با گروه شاهد در تمامی شاخص‌های حافظه‌ی کاری، به طور معنی‌داری ضعیف‌تر بود (0/050>p). بیماران یوتایمیک نسبت به گروه شاهد در شاخص‌های تکرار ارقام رو به جلوی دیداری (0/001>p) و جمع حافظه‌ی دیداری (0/0001>p) عملکرد ضعیف‌تری داشتند. نتیجه‌گیری: اختلال دو قطبی با نقایص شناختی همراه است و نقص عملکردهای اجرایی در فاز مانیا بیشتر مشهود است. این نقایص، حتی در طول دوره‌های یوتایمیا ادامه می‌یابد. با توجه به یافته‌های متناقض، انجام مطالعات بیشتر ضروری به ‌نظر می‌رسد.