مراحل مصرف سیگار، شیوع سوء مصرف مواد و نقش عوامل روان‌شناختی و اجتماعی مرتبط با آن در بین دانش‌آموزان پسر دبیرستانی شهر ایلام

مقدمه: با توجه به اینکه اطلاعات محدودی درباره شیوع مصرف سیگار و مواد روان‌گردان و عوامل مرتبط با آن در دانش‌آموزان کشور وجود دارد این مطالعه با هدف تعیین شیوع مصرف سیگار و مواد روان‌گردان در دانش‌آموزان پسر سال دوم دبیرستان‌های شهر ایلام و همچنین تعیین نقش عوامل روان‌شناختی و اجتماعی مرتبط با آن انجام شد. روش: در این مطالعه، 1000 دانش‌آموز پسر سال دوم دبیرستان به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه استاندارد خود ایفا استفاده شد.آزمون کای دو برای تحلیل تک‌متغیره و رگرسیون لجستیک برای تحلیل چند متغیره و بررسی برهمکنش‌های مورد نظر به‌کار رفتند. یافته‌ها:میانگین سنی دانش‌آموزان 2.16 سال بود. شیوع سیگار آزموده و سیگاری فعال به‌ترتیب 4.11% (فاصله اطمینان 95%: 4.13-3.9%) و 3.1% (فاصله اطمینان 95%: 0.2-5.0%) به‌دست آمد. شیوع مصرف الکل، تریاک، ترامادول، حشیش، اکستازی و شیشه به‌ترتیب 1.11% (فاصله اطمینان 95%: 0.13-1.9%)، 8.2%(فاصله اطمینان 95%: 8.3-7.1%) و 6.7% (فاصله اطمینان 95%: 2.9-9.5%)، 3.3%(فاصله اطمینان 95%: 4.4-1.2%)، 7.2%(فاصله اطمینان 95%: 7.3-6.1%)، 1.2% (فاصله اطمینان 95%: 0.3-1.1%) برآورد شد. تحلیل چند متغیره‌ به‌وسیله مدل رگرسیون لجستیک نشان داد که بین دوست سیگاری (نسبت شانس: 99.1)، آسیب به خود(نسبت شانس: 35.2)، فشار همسالان (نسبت شانس:37.2) و سوء مصرف ترامادول (نسبت شانس: ...3) با مراحل مختلف مصرف سیگار ارتباط معنی‌دار وجود داشت. هیچ یک از برهمکنش‌های مورد نظر، اثر معنی‌داری را نشان نداد. نتیجه گیری :اگرچه شیوع مصرف سیگار در دانش‌آموزان ایلامی نسبت به سایر استان‌ها کمتر است اما مصرف مواد روان‌گردان از الگویی مشابه با سایر استان‌ها پیروی می‌کند. به علاوه متغیرهای روانی- اجتماعی نقش مهمی در مصرف سیگار نوجوانان دارا هستند.