مطالعه اتنوبوتانی برخی از گیاهان دارویی ناحیه کوه جوپار استان کرمان

مقدمه: دستیابی به تجربیات و اطلاعات نهفته و غیر مستند یکی از راهکارهای ارزشمند جهت توسعه علوم دارویی و مبنای تولید داروهای جدید می‌باشد. قوم‌گیاه‌شناسی یا اتنوبوتانی بازیابی سنت‌هایی می‌باشد که به صورت غیر مکتوب و در خطر نابودی هستند. حفظ و انعکاس این روش‌های سنتی راهنمای ارزشمندی جهت دستیابی به منابع دارویی جدید می‌باشد. هدف از این مطالعه، قوم‌گیاه‌شناسی منطقه‌ی کوه جوپار واقع در استان کرمان بوده است. روش: پس از شناسایی منطقه، با استفاده از پیمایش‌های صحرایی، باور‌ها و دانستنی‌های سنتی مردمی به صورت مصاحبه و پرسشنامه مستندسازی گردید. مطالعات اسنادی منابع پزشکی و داروسازی و شناسایی، دسته بندی و معرفی این گیاهان صورت گرفت. گونه‌های گیاهی از منطقه جمع آوری و تعیین نام علمی گردید. مشخصات قوم‌گیاه شناسی گیاهان جمع‌آوری شده ثبت گردید و مورد مطالعات فیتوشیمی قرار گرفت. یافته‌ها: حاصل این تحقیق، 65 گونه گیاهی بود که در 30 خانواده گیاهی قرار می‌گرفت. خانواده نعنائیان (lamiaceae) بیشترین تعداد گونه‌های گیاهی شناسایی شده را شامل می‌شد (85.15 درصد). بیشترین قسمت مورد استفاده در گیاهان مورد مطالعه مورد رویش در این منطقه، اندام هوایی گیاهان و کاربرد عمده گیاهان مورد استفاده در ناراحتی‌ها و اختلالات دستگاه تنفسی و گوارشی ‌بود. از 65 گونه گیاهی، 35 گونه به تست تانن‌ها و فلاونوئیدها، 26 گونه به تست آلکالوئید‌ها و 15 گونه به تست ساپونین‌ها پاسخ مثبت نشان دادند. چتریان رویش غالب منطقه را تشکیل می‌دادند. نتیجه‌گیری: با توجه به بکر بودن منطقه و عدم مستندات کافی در مورد تعدادی از این گیاهان، با استفاده از اطلاعات به دست آمده در این مطالعه و با توجه به محدودیت منابع داخلی می‌توان در خصوص توسعه طرح‌های اشتغال‌زایی بر مبنای کشت و توسعه گیاهان دارویی سازگار با شرایط اکولوژیک منطقه برنامه ریزی صحیح نمود.