ارزیابی دقت تکنیک توموگرافی خطی در تعیین کمیت استخوان فک بالا

مقدمه: ایمپلنت‌های دندانی در طول سال‌های اخیر موفقیت روزافزون داشته‌اند. برای پی‌ریزی یک طرح درمان دقیق در قرار دادن ایمپلنت و همچنین تعیین پیش‌آگهی درمان، نیاز به تصویربرداری دقیق از ناحیه می‌باشد. توموگرافی خطی به دلیل توانایی ارائه اطلاعات از بعد باکولینگوالی (علاوه بر ارتفاع) )، دوز اشعه بسیار پایین‌تر نسبت به توموگرافی کامپیوتری معمولی، هزینه کمتر و در دسترس بودن در مقایسه با توموگرافی کامپیوتری اشعه مخروطی (cone beam computed tomography یا cbct) می‌تواند، در موارد قرار دادن تعداد محدودی ایمپلنت، تکنیک تصویربرداری انتخابی باشد. البته این روش باید دقت قابل قبولی داشته باشد. در این مطالعه سعی دقت این تکنیک در تعیین کمیت استخوان فک بالا بررسی شد. روش: این مطالعه از نوع بررسی روایی روش‌های تشخیصی بود. 4 جمجمه خشک انسان انتخاب شد و بر روی هر فک بالا مکان دندان‌های 1357 7531 انتخاب و با نشانگر اپک مشخص گردید (32 عدد). در هر مکان مشخص‌شده 3 گویچه فلزی با ابعاد 3 میلی‌متر بر روی لبه کرست آلوئول- کورتکس استخوانی باکال و کورتکس لینگوال، در فواصل متفاوت از لبه کرست قرار داده شد. از این نواحی تصاویر توموگرافی خطی توسط دستگاه تصویر برداری promax (planmeca) تهیه گردید. سپس فواصل مرتفع‌ترین نقاط گویچه‌های موجود بر کرست آلوئول تا نقاط مشابه بر روی گویچه‌های باکالی و لینگوالی و همچنین فواصل مرتفع‌ترین نقاط بر روی گویچه‌های باکالی تا گویچه‌های لینگوالی اندازه‌گیری شد. فواصل ذکر‌شده به طور مستقیم بر روی استخوان‌های فک بالا به طریقه مشابه محاسبه گردید. مقادیر حاصل از اندازه‌گیری‌های مستقیم و اندازه‌گیری بر روی توموگرام‌ها توسط آزمون آماری wilcoxon آنالیز شد. یافته‌ها: بر اساس آزمون آماری wilcoxon در 3 مورد ارتفاع باکالی، ارتفاع لینگوالی و ضخامت داده‌های حاصل از توموگرافی به طور معنی‌دار کمتر از اندازه‌های حقیقی بود. در 3.81 درصد اندازه‌گیری‌ها، فواصل بر روی توموگرام‌ها کمتر تخمین زده شدند، البته در تمام موارد محاسبه‌شده تفاوت‌ها در مقادیر اندازه‌گیری شده در محدوده 1± میلی‌متر بود. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از توموگرافی خطی در تعیین کمیت استخوان فک بالا، با استفاده از این تکنیک اندازه‌های حاصل کمتر از مقادیر حقیقی می‌باشد. اما با توجه به میانگین تفاوت‌ها، در طرح‌ریزی درمان ایمپلنت، به خصوص در موارد قرار دادن تعداد محدود ایمپلنت، در صورتی که امکان استفاده از تکنیک cbct وجود نداشته باشد، توموگرافی خطی قابل استفاده می‌باشد.